Inwestorzy giełdowi a Aniołowie Biznesu

Inwestorzy giełdowi a Aniołowie Biznesu

[24.09.2011] Inwestorów giełdowych z Aniołami Biznesu łączy tolerowanie ryzyka związania z realizowanymi inwestycjami oraz dążenie do osiągnięcia wysokich stóp zwrotu. Główne różnice natomiast tkwią w obszarach rynku na jakim działają te dwie grupy oraz poziom zaangażowania w działalność wspieranych firm.

Anioł Biznesu może wesprzeć inwestycję

Główną barierą w początkowej fazie rozwoju przedsiębiorstw jest niewątpliwie brak kapitału. Wdrożenie i realizacja obiecujących pomysłów jest często niemożliwa lub odkładana w czasie z powodu braku funduszy. Początkujące biznesy są odrzucane przez banki z powodu braku historii działalności, wsparcie rodziny i znajomych jest niewystarczające, a fundusze venture capital nie są zainteresowane inwestycjami na kwoty poniżej 10 milionów złotych. I tu z pomocą pojawia się Anioł Biznesu, który wypełniając powstałą lukę kapitałową, daje szansę na rozwój rentownych przedsięwzięć.

Aniołowie Biznesu (Business Angels) to nieformalni inwestorzy, intensywnie poszukujący przedsięwzięć, w które warto zainwestować. Lokują oni swój własny kapitał w innowacyjne, perspektywiczne, o wysokim potencjale rynkowym projekty znajdujące się głównie w zalążkowej lub początkowej fazie rozwoju. Szczególnym zainteresowaniem Anioła cieszą się inwestycje mogące przynieść dużą stopę zwrotu, co jest racjonalnym podejściem, jako że przedsięwzięcia te są obarczone wysokim ryzykiem niepowodzenia.

Poza wyżej wspomnianym wsparciem kapitałowym pomysłodawca otrzymuje "smart money", czyli wsparcie merytoryczne i mentoring Anioła Biznesu, którego kompetencje, doświadczenie menedżerskie, know-how oraz rozległe kontakty biznesowe są nieocenione w budowaniu trwałych perspektyw rozwoju oraz umacniania pozycji przedsiębiorstwa w branży. Ważnym podkreślenia jest fakt, iż Aniołowie wspierają również wiarygodność nowego przedsięwzięcia firmując go swoją reputacją.

Polscy Aniołowie Biznesu najchętniej angażują się w firmy, których zapotrzebowanie kapitałowe mieści się w przedziale 150 tys. – 3 mln zł, jednak inwestorzy indywidualni są zainteresowani również mniejszymi transakcjami (nawet od 50 tys.) oraz dużo większymi (do 10 mln zł). Standardowo wartość "anielskich inwestycji" stanowi 3-1 proc. ich majątku netto. Decyzję o wejściu kapitałowym Anioł Biznesu podejmuje samodzielnie i subiektywnie, często po konsultacji z doradcami. W zamian za kapitał przejmuje najczęściej mniejszościowy pakiet udziałów. Po 3-7 latach współpracy wycofuje się z inwestycji, sprzedając swoje udziały inwestorowi branżowemu, funduszowi Venture Capital, pomysłodawcy lub też wprowadza akcje przedsiębiorstwa na giełdę (np. New Connect). Przez ten czas aktywnie wspiera przedsiębiorcę w budowaniu wartości spółki, licząc na wysoki zwrot z inwestycji, także w okresie spowolnienia gospodarczego.

Aniołowie zazwyczaj działają w branżach, na których się znają i w których wcześniej odnosili już sukcesy. Branże cieszące się największym ich zainteresowaniem to przede wszystkim branże innowacyjne i rozwojowe. Wśród najpopularniejszych można wymienić: IT, Internet, inżynierię medyczną, inżynierię farmaceutyczną, nowatorskie technologie, energetykę, czy ochronę środowiska. Również biotechnologia znajduje się w czołówce sektorów, którymi zainteresowani są inwestorzy. Zdarzają się również sytuacje, w których Aniołowie Biznesu są skłonni inwestować w samego przedsiębiorcę, jego wizję oraz potencjalną, wysoką stopę zwrotu. Wówczas branża nie ma tu większego znaczenia.

Inwestorzy giełdowi a Aniołowie Biznesu

Inwestorów giełdowych z Aniołami Biznesu łączy tolerowanie ryzyka związania z realizowanymi inwestycjami oraz dążenie do osiągnięcia wysokich stóp zwrotu. Główne różnice natomiast tkwią w obszarach rynku na jakim działają te dwie grupy oraz poziom zaangażowania w działalność wspieranych firm. Inwestorzy giełdowi są inwestorami pasywnymi, alokującymi wolne środki w raczej dojrzałe spółki notowane na giełdzie. Z kolei Aniołowie Biznesu inwestują przede wszystkim w młode firmy, rozpoczynające swoją działalność i w znacznej większości przypadków pełnią aktywną rolę w ich działalności.

Formy finansowania wymagają od inwestorów odmiennych kompetencji: od inwestora giełdowego – znajomości analizy fundamentalnej i technicznej, umiejętności analizowania sprawozdań finansowych, od Anioła Biznesu – praktyki przedsiębiorczej. Pomimo różnic między tymi profilami inwestora nie ma przeszkód, aby być jednocześnie inwestorem giełdowym i Aniołem Biznesu. Wręcz przeciwnie – sprzyja to dywersyfikacji ryzyka. Ponadto inwestorzy giełdowi coraz częściej wyrażają zainteresowanie aktywnym wspieraniem młodych spółek, możliwością wykorzystania swoich kontaktów i doświadczeń, posiadania realnego wpływu na rozwój firmy. "Anielska ścieżka" jest idealnym rozwiązaniem dla osiągnięcia tego celu.

Sieci Aniołów Biznesu

Rynek indywidualnych inwestorów kapitałowych w Polsce dynamicznie się rozwija, a istniejące silne zapotrzebowanie na usługi w zakresie prywatnego finansowania zewnętrznego, promocji innowacyjności oraz tworzenia podstaw do silnej kooperacji pomiędzy podmiotami operującymi na wspólnym rynku finansowym stwarzają miejsce dla powstania wielu inicjatyw o charakterze sprawnie działających sieci Aniołów Biznesu. Od kilku lat w Polsce sukcesywnie powstają sieci, wśród których warto wymienić choćby Lewiatan Business Angels (LBA), Sieć Aniołów Biznesu Amber, Sieć Inwestorów Prywatnych SATUS czy Ponadregionalną Sieć Aniołów Biznesu – Innowacja (PSAB-I). Organizacje te powstały w momencie, gdy pojawiła się możliwość pozyskania dofinansowania z programów unijnych (SPO WKP, PO IG).

Sieci Aniołów Biznesu to wyspecjalizowane, profesjonalne podmioty, których głównym celem jest odpowiednie przygotowanie obu stron oraz doprowadzenie do spotkania pomysłodawcy posiadającego perspektywiczny projekt oraz Anioła Biznesu. Poszukują zazwyczaj pomysłów będących w początkowych etapach rozwoju: seed, start-up i wczesnej ekspansji. Sieci mają na celu przede wszystkim kształtowanie gotowości inwestycyjnej przedsiębiorców, oraz inicjowanie działalności innowacyjnej mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Oferta Sieci to profesjonalne wsparcie w zakresie pozyskania środków finansowych od prywatnego inwestora, pomoc przy pisaniu biznesplanu czy opieka prawna projektu.

Proces inwestycyjny składa się z kilku kroków. Rozpoczyna się on identyfikacją projektu dzięki przesłaniu przez projektodawcę opisu projektu w formie specjalnej karty do biura Sieci. Po wstępnej analizie projektu projektodawca prezentuje projekt inwestorom podczas pitchingu, czyli spotkania pomysłodawców z Aniołami Biznesu. Po pogłębionej analizie projektu oraz decyzji inwestora następuje podpisanie term-sheetu (listu intencyjnego) pomiędzy projektodawcą a inwestorem.

Ostatnim etapem są negocjacje i podpisanie umowy inwestycyjnej będącej pisemną formą zawarcia transakcji. Szanse na zgłoszenie do Sieci mają wszystkie projekty – począwszy od fazy zasiewu (seed), po firmy już rozwinięte potrzebujące środków na wdrożenie innowacji. Minimum niezbędnym do przyjęcia zgłoszenia jest opracowana koncepcja przedsięwzięcia. Głównym kryterium wyboru projektów jest unikalny produkt lub usługa, jaką on oferuje, które zaspokajają konkretną potrzebę konsumentów i wypełniają niszę rynkową.

Ponadtowysoki potencjał generowania zysków, możliwość osiągnięcia przewagi konkurencyjnej, jak i zdeterminowany zespół odpowiedzialny za projekt. Rola sieci Aniołów jest nieoceniona w każdej gospodarce nastawionej na rozwój oraz tworzenie i utrzymanie swego rodzaju centrów wiedzy i potencjału finansowego w danym kraju, co z rozwojem sieci i świadomości ich potencjalnych użytkowników, przyczynia się do dyfuzji najnowszych technologii oraz stanowi impuls do ekspansji podmiotów gospodarczych danego regionu czy kraju. Kapitał inwestycyjny Anioła stanowi także doskonałe uzupełnienie dla innych źródeł finansowania, w tym wsparcia unijnego.

Anielskie inwestycje

Według szacunków w Polsce istnieje kilka tysięcy potencjalnych inwestorów, ale tylko kilkuset z nich działa aktywnie. Dysponują oni łącznym kapitałem inwestycyjnym w wysokości 200-300 mln złotych. Biorąc pod uwagę pulę wszystkich innowacyjnych pomysłów należy pamiętać, iż popyt na środki finansowe pochodzące od Aniołów Biznesu znacznie przewyższają ich podaż, co sprawia, że wybór przed jakim zostają postawieni inwestorzy jest poprzedzony licznymi analizami zapewniającymi jak najwyższe prawdopodobieństwo powodzenia wyselekcjonowanych pomysłów.

Ogromnym wyzwaniem dla pomysłodawcy staje się zatem wręcz perfekcyjne przygotowanie projektu oraz jego profesjonalna prezentacja, aby zostać zauważonym i wzbudzić zainteresowanie Anioła. Sieci Aniołów Biznesu udzielają wskazówek w jaki sposób  najskuteczniej sprzedać swój pomysł, organizując szkolenia dla pomysłodawców z zakresu prezentacji projektów.

Wspierają one również innowatorów, służą pomocą i konsultacjami z zakresu przygotowania projektu, weryfikacji jego potencjału, zwiększając tym samym szanse na zdobycie finansowania. Dzięki Aniołom Biznesu powstały lub rozwinęły swoją działalność takie firmy jak: Ford, Amazon.com, Cisco, Yahoo, YouTube, Skype, Facebook, KFC, Google, Apple czy Dell. Polskie przykłady "anielskiego wsparcia" to przede wszystkim: portal Wirtualna Polska, Onet.pl, Polski Portal Finansowy Bankier.pl; sieć kawiarni "W biegu Cafe", jak i firmy piLAB, Recytex, MegaSonic czy Apeiron Synthesis.

W czasach dynamicznego rozwoju rynku finansowego aktywność inwestycyjna Aniołów Biznesu jest postrzegana jako forma wspierania inwestycji, prowadząca do rozwoju gospodarczego i budowania przewagi konkurencyjnej polskiej gospodarki – zarówno na rynku europejskim, jak i światowym. Najważniejszy wydaje się jednak fakt, że przy odpowiednio rzetelnym i realistycznym przygotowaniu pomysłu jest to forma finansowania dostępna absolutnie dla każdego.

Perspektywy rozwoju polskiego rynku kapitału ryzyka

Inwestorzy kapitału ryzyka będą odgrywać coraz większą rolę w budowaniu zrównoważonej, innowacyjnej gospodarki. Od kilku lat możemy zaobserwować wzrost zainteresowania takimi formami finansowania – zarówno po stronie przedsiębiorców, jak i inwestorów oraz instytucji publicznych. Sprzyja to organizowaniu na rynku kapitału, przeznaczonych na wspieranie ryzykownych projektów, tworzeniu ram do powstawania nowych organizacji oferujących tego rodzaju kapitał, przede wszystkim przez dostarczanie im finansowania na działalność oraz pobudzanie stałej współpracy i partnerstw między omawianymi organizacjami w celu zwiększenia skuteczności ich działania.

Obecnie widać efekty wprowadzenia na rynek wielomilionowych grantów unijnych oraz dotacji z Krajowego Funduszu Kapitałowego przeznaczonych na tworzenie i rozwój sieci Aniołów Biznesu oraz funduszy kapitału ryzyka. Aby rozwój tego rynku podtrzymać, należy podjąć odpowiednie inicjatywy na płaszczyźnie ustawodawczej, które będą ułatwiały i zachęcały inwestorów do angażowania się kapitałowego w ryzykowne inwestycje.

Dlatego też kolejnym krokiem powinno być stworzenie systemu zachęt, zwolnień podatkowych, ulg oraz gwarancji rządowych. Niestety wiele wskazuje na to, że po zakończeniu realizacji unijnych część stworzonych w ich ramach projektów przestanie istnieć. W wielu przypadkach zdobyte w ten sposób pieniądze zostały "przejedzone" i nie przełożyły się w żaden sposób na realne efekty, na podstawie których można byłoby budować dalszą działalność.  Na rynku zostaną tylko te podmioty, które właściwie wykorzystały zdobyte środki.

Popularność zasobów finansowych pochodzących z rynku kapitału wysokiego ryzyka z każdym rokiem będzie rosła. Dzięki podejmowanym obecnie aktywnościom – szkoleniom, seminariom, konferencjom inwestorzy będą otrzymywać lepiej przygotowane projekty, co przełoży się na liczbę zawieranych transakcji na rynku kapitału ryzyka. Dużą szansą jest także integracja podmiotów rynku w instytucjach zrzeszających, takich jak Association of Business Angels Networks czy Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych, w celu podejmowania wspólnych starań o lepsze warunki działania oraz przynależność do organizacji międzynarodowych – Europejskiej Sieci Aniołów Biznesu EBAN oraz European Venture Capital Association, umożliwiających dostęp do dobrych praktyk i zachodnich doświadczeń.

Przemysław Jura
Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych, koordynator zarządzający Ponadregionalną Siecią Aniołów Biznesu – Innowacja

Treści dostarcza: czasopismo Fundusze Europejskie

Oceń ten artykuł: