Nowe regulacje dla wewnętrznego rynku Venture Capital w UE
[27.01.2012] W reakcji na efekty kryzysu gospodarczego i zmniejszenie dostępu małych firm do tradycyjnych form finansowania działalności Komisja Europejska zwiększyła zainteresowanie rynkiem Venture Capital.
Zamierza ona usprawnić funkcjonowanie rynku wewnętrznego VC w Unii. EVCA i EBAN – najbardziej wpływowe organizacje branżowe są dobrej myśli. Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego i Usług podjęła inicjatywę wypracowania nowego systemu regulacji prawnych, który stworzy przyjazne warunki dla transgranicznych inwestycji funduszy VC na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej. Od połowy czerwca do połowy sierpnia 2011 roku wszystkie zainteresowane podmioty mogły wyrazić swoją opinię na temat zmian prawnych rozważanych w dokumencie A New European Regime for Venture Capital.
Obecnie nie możemy w pełni mówić o istnieniu wewnętrznego rynku VC w Europie. Jest on podzielony na 27 rynków narodowych, a zarejestrowane w jednym kraju fundusze Venture Capital napotykają na bariery administracyjne i podatkowe powstrzymujące ich aktywność międzynarodową. W rezultacie, działające głównie na rynkach narodowych, fundusze nie mogą wykorzystać potencjału i efektu skali jaki mógłby im dać sprawnie działający rynek wewnętrzny.
Borykają się z problemami w osiągnięciu masy krytycznej, dywersyfikacji ryzyka posiadanego portoflio i pozyskiwaniu kapitału. W lutym 2011 roku Komisja zadeklarowała w Small Business Act for Europe, że będzie zmierzała do tego aby do 2012 roku fundusze VC powołane w krajach członkowski mogły swobodnie działać i inwestować na terenie całej Unii oraz zaapelowała do krajów członkowskich o wprowadzenie poprawek w krajowych przepisach podatkowych aby nie prowadziły one do podwójnego opodatkowania.
Obecnie istniejące bariery prawne
Menedżerowie funduszy Venture Capital w UE podlegają reżimowi dyrektywy dot. Zarządzających Alternatywnymi Funduszami Inwestycyjnymi (Directive on Alternative Investment Fund Managers – AIFMD). Dana dyrektywa jednak nie sprzyja międzynarodowej aktywności funduszy VC. Przewiduje ona przyznanie tzw. paszportu AIFMD dla zarządzających funduszami przewyższającymi 500 mln EUR.
Dany paszport umożliwia swobodne pozyskiwanie kapitału i działalność operacyjną takiego funduszu na terenie całej Unii. Natomiast zarządzający funduszami o mniejszych niż wymieniono aktywach mogą jedynie ubiegać się o nadanie takiego paszportu po spełnieniu wymagań stawianych zarządzającym przez dyrektywę. Problem polega na tym, że większość funduszy VC działających na terenie UE nie przekracza wskazanej granicy, a warunki rejestracji stawiane przez dyrektywę są bardzo rygorystyczne. W efekcie możliwość zdobycia paszportu jest rzadko wykorzystywana przez małe fundusze.
Kolejną barierą na którą napotykają fundusze chcące prowadzić działalność inwestycyjną na skalę europejską jest konieczność dokonywania oddzielnej rejestracji w poszczególnych krajach na terenie których planują one inwestować bądź pozyskać kapitał. Systemy prawne krajów unijnych nie przewidują wzajemnej uznawalności krajowych procedur rejestracyjnych takich podmiotów. To znacznie utrudnia działalność międzynarodową funduszy, generuje wysokie koszty bądź prowadzi do powoływania oddzielnych struktur równoległych. Dlatego na międzynarodową aktywność decydują się tylko niektóre większe fundusze VC.
Ponadto barierą dla międzynarodowej działalności inwestycyjnej funduszy VC jest także podwójne opodatkowanie, niepewność sposobu opodatkowania działalności w innym kraju oraz bariery administracyjne związane z przepisami podatkowymi, na które napotykają podmioty inwestujące transgranicznie.
Niektóre opinie i propozycje skierowane do Komisji przez EVCA i EBAN
Komisja zwróciła się do przedstawicieli branży o propozycje rozwiązań istniejących problemów i propozycje nowego kształtu reżimu prawnego na rynku VC. W konsultacjach społecznych, które zakończyły się w sierpniu 2011 roku swoje komentarze i zalecenia zgłosiły do Komisji Europejskiej m. in. EVCA – Europejskie Stowarzyszenie Venture Capital i Private Equity oraz EBAN – Europejska Sieć Aniołów Biznesu. Obie organizacje branżowe prezentują stanowiska podmiotów funkcjonujących na europejskim rynku: funduszy inwestycyjnych, inwestorów indywidualnych oraz sieci Aniołów Biznesu działających na europejskim rynku.
Oddzielny reżim prawny dla małych funduszy VC
W celu pobudzenia międzynarodowej aktywności małych funduszy VC Komisja rozważa dwie odmienne możliwości legislacyjne: dostosowanie przepisów dyrektywy AIFMD do potrzeb małych funduszy VC w zakresie wymagań stawianych zarządzającym w celu otrzymania paszportu uprawniającego do międzynarodowego inwestowania lub opracowanie oddzielnego reżimu prawnego dla zarządzających funduszami VC o aktywach nie przekraczających EUR 500 mln. EVCA apeluje o stworzenie oddzielnego reżimu prawnego, który będzie uwzględniał specyficzne potrzeby małych funduszy i umożliwiał im swobodną aktywność inwestycyjną na terenie UE.
Znaczenie możliwości swobodnego pozyskiwania kapitału na wewnętrznym rynku przez fundusze VC
EVCA w przekazanej opinii zwróciła szczególną uwagę Komisji na to, że zdolność europejskich małych funduszy VC do inwestowania w sektor MSP jest uzależniona od ich zdolności do pozyskiwania kapitału na całym obszarze rynku wewnętrznego. Podstawowy problem podkreśla EVCA nie leży w możliwości inwestowania kapitału poza granicami tylko właśnie jego pozyskiwania. Dlatego Komisja podejmując działania zmierzające do wzajemnej uznawalności przez kraje członkowskie uprawnień funduszy VC powinna zwrócić na to szczególną uwagę.
Zachowanie elastycznego podejścia do form prawnych funduszy VC
Zdaniem EVCA nie powinno się narzucać restrykcyjnych reguł co do form prawnych czy struktury małych funduszy VC. Wynika to ze specyfiki tego rodzaju inwestycji, które z natury są bardzo oportunistyczne i powinny wykazywać się dużą elastycznością: by móc dostosować się do indywidualnych potrzeb firm MSP, inwestorów, współwłaścicieli, specyfiki międzynarodowych transakcji, potrzeb kolejnych rund inwestycyjnych, odejścia dotychczasowych i pojawienia się nowych inwestorów, wielości scenariuszy wyjść z inwestycji itd. EVCA podkreśla, że różne struktury prawne różnie się sprawdzają w odmiennych systemach prawnych, dlatego są mniej lub bardziej atrakcyjne dla różnych grup inwestorów. Różnorodność systemów prawnych w obrębie UE czyni jakąkolwiek harmonizację w zakresie wymagań stawianych małym funduszom VC praktycznie niemożliwą w krótkim terminie.
Usunięcie barier do inwestycji na terenie UE dla zagranicznych funduszy VC
EVCA podkreśla szczególne znaczenie jakie ma usunięcie barier prawnych dla funduszy spoza Unii i umożliwienie im swobodnej działalności inwestycyjnej na rynku wewnętrznym UE na podobnych zasadach, które obowiązują fundusze europejskie. Europejska branża Venture Capital w dużym stopniu jest zasilana przez kapitał pochodzący spoza Unii – w okresie 2007-2010 europejska gospodarka otrzymała EUR 864 mld w postaci bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
Wsparcie dla funduszy inwestujących na etapie seed
EBAN natomiast zwraca uwagę Komisji na potrzebę wprowadzenia specjalnych regulacji usprawniających i wspierających działalność funduszy typu seed. Stowarzyszenie podkreśla, że ta faza finansowego wsparcia rozwoju przedsiębiorstw jest szczególnie słabo rozwinięta w UE – zaledwie 1% wszystkich inwestycji dokonanych przez podmioty będące członkami EVCA w 2010 roku było skierowane w przedsiębiorstwa na tym etapie rozwoju. EBAN proponuje by wprowadzić specyficzny reżim prawny dla funduszy, które min. 25 % swoich aktywów inwestują w projekty na etapie seed, a także wsparcie publiczne tych funduszy, które chcą inwestować wspólnie z Aniołami Biznesu.
Pełne teksty dokumentów Komisji Europejskiej, EVCA oraz EBAN można znaleźć na stronach internetowych tych organizacji.
Opinie i propozycje przesłane Komisji w ramach konsultacji są obecnie poddawane analizie ich możliwego wpływu gospodarczego i społecznego, a także analizowane są koszty ich ewentualnego wprowadzenia do systemu prawnego (Ocena Skutków Regulacji). Na bazie wyników tych analiz Komisja zamierza wyjść z nową inicjatywą legislacyjną pod koniec 2011 roku.
Olga Yanusik, Secus Wsparcie Biznesu sp. z o.o.
Treści dostarcza: Investment Tribune
