Fundusze gotówkowe i rynku pieniężnego – dekada walki z inflacją

Fundusze gotówkowe i rynku pieniężnego – dekada walki z inflacją

[31.03.2016] Fundusze gotówkowe i rynku pieniężnego ze względu na politykę inwestycyjną należą do funduszy inwestycyjnych bezpiecznych (o najniższym poziomie ryzyka inwestycyjnego).

CEL INWESTYCYJNY A WYNIKI FUNDUSZY GOTÓWKOWYCH

Fundusze gotówkowe i rynku pieniężnego ze względu na politykę inwestycyjną należą do funduszy inwestycyjnych bezpiecznych (o najniższym poziomie ryzyka inwestycyjnego). Zwykle też dążą one do realizacji celu inwestycyjnego, którym jest ochrona realnej wartości aktywów funduszy, co wiąże się przede wszystkim z zachowaniem w czasie siły nabywczej powierzonych funduszowi środków finansowych. Z tego względu fundusze gotówkowe budują swoje portfele lokat na bazie instrumentów o małej zmienności wartości rynkowej, o stałym dochodzie. Takie instrumenty powinny przynosić w czasie dodatnią realną stopę zwrotu. W portfelu lokat funduszy gotówkowych znajdują się przede wszystkim instrumenty rynku pieniężnego, który przede wszystkim jest rynkiem hurtowym, przeznaczonym dla inwestorów instytucjonalnych. Dodatkową zaletą tych funduszy – oprócz niskiego poziomu ryzyka – jest także możliwość inwestowania na tym rynku przez osoby posiadające relatywnie niskie kwoty oszczędności.

Głównym przeciwnikiem tego typu funduszy inwestycyjnych w realizacji celu inwestycyjnego, którego osiągnięcie nie jest gwarantowane, jest przede wszystkim inflacja, która jest parametrem korygującym zyski efektywne (mierzone zwykle efektywną stopą procentową) do poziomu zysków realnych (mierzonych odpowiednio realną stopą procentową.

Na podstawie wyników 16 funduszy gotówkowych (i rynku pieniężnego), które prowadziły działalność inwestycyjną w latach 2006-2015 można stwierdzić, że w badanym okresie średnia stopa zwrotu brutto (mierzona relacją wartości jednostek uczestnictwa z końca i początku badanego okresu) była wyższa od poziomu inflacji w perspektywie trzech, pięciu i 10 lat.

Ciekawie prezentują się wyniki funduszy gotówkowych na tle oprocentowania depozytów. W tym przypadku średnia stopa zwrotu brutto funduszy gotówkowych jest niższa od średnich efektywnych stóp zwrotu depozytów terminowych zakładanych na okres powyżej 6 miesięcy do 1 roku włącznie w bankach krajowych. Równocześnie wyniki najlepszych funduszy gotówkowych w poszczególnych okresach analizy są lepsze od efektywnego oprocentowania depozytów za analogiczne okresy inwestycji.

TABELA 1. WYNIKI FUNDUSZY GOTÓWKOWYCH MIERZONE STOPĄ ZWROTU BRUTTO NA TLE STOPY ZWROTU DEPOZYTÓW TERMINOWYCH I STOPY INFLACJI W LATACH 2006-2015

Uwagi: średnia stopa zwrotu brutto badanych funduszy inwestycyjnych została ustalona jako średnia arytmetyczna stóp zwrotu poszczególnych funduszy. Stopa zwrotu z depozytów została obliczona na podstawie uśrednionej stopy rocznej z tabeli 2.

Porównanie rocznych stóp zwrotu brutto funduszy gotówkowych ze średnim oprocentowaniem depozytów złotowych od 6 do 12 miesięcy włącznie, a także do wskaźnika inflacji (deflacji) w poszczególnych latach analizowanego okresu 2006-2015 zawiera tabela 2.

TABELA 2. ROCZNA STOPA ZWROTU BRUTTO FUNDUSZY GOTÓWKOWYCH I RYNKU PIENIĘZNEGO A STOPA ZWROTU DEPOZYTÓW TERMINOWYCH I STOPA INFLACJI W LATACH 2006-2015

Uwagi: średnie roczne oprocentowanie depozytów zostało obliczone na podstawie informacji dotyczących depozytów gospodarstw domowych.

Stopa zwrotu brutto funduszy gotówkowych i rynku pieniężnego jest zwykle powiązana ze stopą inflacji, gdyż instrumenty finansowe o stałym dochodzie, które są składnikiem portfela ich lokat, uwzględniają w oprocentowaniu m.in. oczekiwania inflacyjne. Jednak o ostatecznym wyniku inwestycji decydują także parametry kształtowane przez fundusz czy podmiot nim zarządzający, którymi są koszty zarządzania oraz opłaty dystrybucyjne.

EFEKTYWNA A REALNA STOPA ZWROTU FUNDUSZY GOTÓWKOWYCH

Stopa zwrotu brutto funduszy gotówkowych, podobnie jak i innych funduszy inwestycyjnych, kształtowana jest przez zmianę jednostki uczestnictwa, której wartość uwzględnia koszty zarządzania funduszem, w tym opłatę za zarządzanie. W przypadku tej grupy funduszy jest ona relatywnie niższa w porównaniu do funduszy akcyjnych, mieszanych czy dłużnych, zwykle wynosi między 1 a 1,5%, jedna może być wyższa i sięgać nawet do 4%.

Aby uzyskać efektywną stopę zwrotu z inwestycji w funduszach inwestycyjnych należy wziąć pod uwagę opłaty dystrybucyjne, które mogą być pobierane przy nabywaniu oraz przy umarzaniu jednostek uczestnictwa.

W przypadku badanych funduszy inwestycyjnych żaden z nich nie pobierał opłaty umorzeniowej, a tylko sześć z szesnastu funduszy podpierało opłatę przy nabyciu jednostek uczestnictwa i wahała się ona między tymi funduszami od 0,1% do 2,5% (dane z końca 2015 roku).

Opłaty dystrybucyjne mają istotny wpływ na efektywną stopę zwrotu z inwestycji w fundusze gotówkowe, powodują też, że inwestowanie w te fundusze nie powinno mieć charakteru krótkoterminowego, np. do 1 roku, gdyż wtedy znacząco obniżają one efektywną stopę zwrotu.

Efektywna stopa zwrotu netto uzyskiwana jest poprzez skorygowanie uzyskanego zysku na jednostkach uczestnictwo o podatek dochodowy. Natomiast stopa realna jest uzyskiwana po skorygowaniu stopy efektywnej netto o wskaźnik inflacji obliczony dla tej samej jednostki czasu. Ta ostatnia miara efektywności jest w przypadku funduszy gotówkowym miernikiem realizacji celu inwestycyjnego. Jak w takim razie wypadły badane fundusze (wyniki przedstawiono w tabeli 3).

TABELA 3. EFEKTYWNA I REALNA STOPA ZWRTU W 3, 5 I 10-LETNIM OKRESIE INWESTYCJI FUNDUSZY GOTÓWKOWYCH I RYNKU PIENIĘŻNEGO

W okresie 2013-2015 wszystkie badane fundusze uzyskały dodatnią realną stopę zwrotu netto. Średnia stopa zwrotu badanych funduszy wyniosła 5,13% w trzyletnim okresie inwestycji, przy czym najgorszy wynik wyniósł 1,47% a najlepszy 8,49%.

Paradoksalnie, osoby, które ulokowały swoje oszczędności w którymś z badanych funduszy dwa lata wcześniej nie wyszły na tym lepiej niż osoby, które lokowały w nich oszczędności w ostatnich trzech latach. Biorąc pod uwagę średnią realną stopę zwrotu, to za ostatnie 3 lata była ona wyższa niż za ostatnie 5 lat. Jednak trzeba zwrócić uwagę na to, że lata 2014-15 to okres spadku cen, co przekłada się na niskie a nawet ujemne wskaźniki zmian poziomu cen (deflacja).

Uzyskane w okresie 10-letnim przez badane fundusze gotówkowe wyniki są ponad dwukrotnie lepsze niż w okresie 5-letnim, ale o realnym zysku decyduje także inflacja, która w okresie 2007-2012 "zjadała" znaczą część wypracowanego zysku efektywnego. Średnioroczne stopy zwrotu dla tych trzech okresów inwestycji nie pozostawiają pod tym względem żadnych złudzeń (tabela 4).

TABELA 4. PRZECIĘTNA, ROCZNA EFEKTYWNA I REALNA STOPA ZWRTU DLA 3, 5 I 10-LETNIEGO OKRESU INWESTYCJI FUNDUSZY GOTÓWKOWYCH I RYNKU PIENIĘŻNEGO

Wyniki funduszy inwestycyjnych gotówkowych i rynku pieniężnego – a przynajmniej badanej szesnastki – należy ocenić pozytywnie. Główny miernik skuteczności ich działalności lokacyjnej, realna stopa zwrotu netto jest dodatnia, czyli ocena realizacji ich celu inwestycyjnego wypada zasadniczo pozytywnie. Pomiędzy poszczególnymi funduszami występują jednak znaczące różnice. Ponieważ stopa inflacji i stopa podatku są dla wszystkich funduszy takie same, przy wyborze funduszu należy także zwracać na koszty zarządzania i opłaty dystrybucyjne, gdyż one kształtują stopę zwrotu danego funduszu inwestycyjnego a więc i ostateczny wynik inwestycji. 

Treści dostarcza redakcja czasopisma „Finanse Osobiste”