Różnorodność nie zawsze pomaga rynkowi funduszy inwestycyjnych

Różnorodność nie zawsze pomaga rynkowi funduszy inwestycyjnych

[11.06.2016] Jednym z istotnych elementów polityki inwestycyjnej funduszy inwestycyjnych, obok celu i strategii jest profil inwestycyjny. Jego znaczenie jest o tyle duże, że zwykle zarządzający funduszami wiążą nazwę handlową swojej oferty właśnie z tym elementem polityki inwestycyjnej.

Rodzaj profilu inwestycyjnego danego funduszu jest odzwierciedleniem aktywów w jakie inwestowane są środki inwestorów. Równocześnie najlepiej opisuje on ryzyko inwestycyjne danego funduszu. Pozwala to inwestorowi na dobór funduszu do swoich oczekiwań związanych z akceptowanym ryzykiem czy oczekiwanym dochodem z lokaty wolnych środków finansowych. Profil inwestycyjny decyduje więc o różnorodności oferty rynkowej. Jednak czy jest to wystarczający bodziec do pozostania z oszczędnościami w funduszach, kiedy otoczenie rynku nie wysyła zbyt wielu pozytywnych sygnałów.

W pierwszych pięciu miesiącach 2016 roku wyraźnie widać odwrót klientów od funduszy inwestycyjnych w ogóle.  O ile od stycznia do maja 2015 roku saldo wpłat i wypłat było dodatnie i wyniosło ponad 9,5 mld zł, to w analogicznym okresie 2016 roku wpłaty były tylko o 0,7 mld zł wyższe od wypłat. Pewne symptomy można było już zaobserwować w drugiej połowie 2015 roku, gdyż w kolejnych siedmiu miesiącach tego roku kapitały funduszy inwestycyjnych wzrosły per saldo tylko o niecałe 2 mld zł. Ale nie powinno to dziwić, gdyż miniony, 2015 rok nie dał wielu powodów do zadowolenia inwestorom.

Barometry nastrojów na rynku kapitałowym w postaci indeksów giełdowych nie pozostawiały złudzeń – na rynku zostało niewiele optymizmu. Jednak pomimo spadków na giełdzie warszawskiej (indeks WIG w 2015 roku zanotował spadek 9,60%, WIG20 spadł o 19,08%). Zresztą najwięcej na tej sytuacji straciły właśnie fundusze akcyjne. W pierwszych pięciu miesiącach 2015 roku wycofano z nich o 1,4 mld zł więcej niż wpłacono. Trochę szybciej niesprzyjające nastroje rynkowe odczuły fundusze dłużne, które pozyskały mało dodatkowych środków już w pierwszych pięciu miesiącach 2015 roku, cały 2015 rok zakończyły największym ujemnym saldem przepływów, które wyniosło ponad 2,4 mld zł, a w obecnym roku też nie jest lepiej, saldo ujemne wyniosło między styczniem a majem -0,5 mld zł. Więcej od nich straciły na zmianie salda kapitałowego fundusze mieszane, z których między styczniem a majem 2016 roku ubyło prawie 0,7 mld zł (por. tabela)

Saldo wpłat i wypłat kapitału funduszy inwestycyjnych wg profilu inwestycyjnego w okresie I-V 2015, I-XII 2015 oraz I-V 2016 r (w zł)

Fundusz mieszane są dość zróżnicowaną grupą, w której – w zależności od preferencji ryzyka – inwestorzy akceptujący umiarkowane ryzyko, mogą znaleźć coś dla siebie.  W tej grupie wyróżniają się fundusze ochrony kapitału, które w ramach polityki inwestycyjnej dążą do realizacji celu, którym jest ochrona przed spadkiem nominalnej wartości jednostki uczestnictwa (certyfikatu inwestycyjnego). Te właśnie fundusze odnotowały w pierwszych pięciu miesiącach tego roku dodatnie saldo przepływów. Także w całym 2015 roku miały one najwyższe dodatnie saldo przepływów kapitałowych wśród funduszy mieszanych 0,7 mld zł.

Na tle całego rynku funduszy inwestycyjnych wyróżniają się przede wszystkim dwie grupy funduszy, tj. fundusze pieniężne oraz fundusze o specyficznym profilu i relatywnie wysokim ryzyku, czyli fundusze aktywów niepublicznych czy fundusze sekurytyzacyjne. O ile lokowanie nadwyżek finansowych w funduszach rynku pieniężnego nie powinni budzić zdziwienia, gdyż na tle innych, profilowanych rodzajów ryzyka funduszy inwestycyjnych, postrzegane są jako fundusze bezpieczne, przynoszące niski, ale stabilny dochód. Jednak fundusze aktywów  są raczej "dziwną" alternatywą dla funduszy aktywów publicznych, nawet w sytuacji, kiedy rynek ma tendencję zniżkową.

W przypadku funduszy aktywów niepublicznych, nazywanych też funduszami na podwójnym ryzyku, oczekiwania inwestorów mogą dotyczyć ryzyka rynkowego, które w przypadku tego typu funduszy jest oderwane od głównego nurtu giełdowego rynku kapitałowego. Ale pozostają inne aspekty ryzyka inwestycyjnego, specyficznego, chociażby związane z transparentnością informacyjną czy operacyjną tych podmiotów. Znaczenie też ma płynność samych certyfikatów inwestycyjnych.

W tym przypadku ryzyko też nie może być bagatelizowane (więcej w artykule: Fundusze aktywów niepublicznych – inwestycja na podwójnym ryzyku). Jednak fundusze te pozostają zwycięzcą w walce o klienta, gdyż ich saldo kapitałowe w 2015 roku było dodatnie 4,3 mld zł, co stanowiło prawie 38% wzrostu kapitału w całym sektorze funduszy inwestycyjnych, a w pierwszych pięciu miesiącach 2016 roku – razem z funduszami pieniężnymi – stanowią podstawowy przedmiot wpłat na znacząco słabszym wyniku całego rynku funduszy inwestycyjnych.

Oczekiwania wobec funduszy inwestycyjnych, które cechują się dywersyfikacją ryzyka, są na tyle wysokie, że stają się one – podobnie jak rynek giełdowy – katalizatorem nastrojów i oczekiwań. Różnorodność profilowa funduszy inwestycyjnych wydaje się niewystarczającą zachętą dla inwestorów. którzy w okresie zmian koniunkturalnych na rynku, mają możliwość realokacji swoich oszczędności, pozostając w funduszach, czemu sprzyja rozwiązanie w postaci funduszy parasolowych, czyli funduszy z wieloma subfunduszami o różnym profilu inwestycyjnym.

Treści dostarcza: redakcja czasopisma „Finanse Osobiste”