Spółki inwestycyjne jako alternatywne fundusze inwestycyjne

Spółki inwestycyjne jako alternatywne fundusze inwestycyjne

[30.12.2015] W 2016 roku na rynku funduszy inwestycyjnych nastąpią istotne zmiany. Będą one skutkiem  przedłożonego Sejmowi RP z początkiem grudnia br. rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz niektórych innych ustaw.

ZMIANY NA RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

Wymieniony projekt ustawy ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz uwzględnienia zmian w regulacjach dotyczących funkcjonowania przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS). Wejście w życie regulacji krajowych w zakresie alternatywnych funduszy inwestycyjnych spowoduje nie tylko włączenie do grupy alternatywnych funduszy inwestycyjnych istniejących już na polskim rynku rozwiązań w postaci specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych oraz zamkniętych funduszy inwestycyjnych, ale także objęcie regulacjami prawnymi podmiotów do tej pory niepodlegających przepisom ustawy o funduszach inwestycyjnych, a tym samym także nadzorowi finansowemu.

FORMY ALTERNATYWNYCH FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

Ustawowa definicja alternatywnego funduszu inwestycyjnego (AFI), która znajduje się w przedłożonym projekcie zmieniającym dotychczasową ustawę o funduszach inwestycyjnych z 2004 roku, wskazuje, że będzie to instytucja wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, i niebędącą funduszem działających zgodnie z prawem wspólnotowym regulujących zasady zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe.

Alternatywne fundusze inwestycyjne będą obejmować trzy grupy instytucji finansowych czy spółek prawa handlowego pozyskujących kapitał od wielu podmiotów (inwestorów) w celu uzyskania korzyści z lokowania ich zgodnie z przyjętą polityką inwestycyjną. Są nimi:

  1. specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO) oraz fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ), które  które w obecnym stanie prawnym są instytucjami finansowymi zarządzanymi przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI),
  2. alternatywne spółki inwestycyjne (ASI) będące spółkami handlowymi,
  3. alternatywne fundusze inwestycyjne unijne, które obejmują AFI tworzone w innych państwach członkowskich bez względu na ich formę organizacyjną.

Pomimo tego, że SFIO i FIZ zostaną włączone do grupy alternatywnych funduszy inwestycyjnych, nadal, w ich przypadku, będzie używana nazwa fundusz inwestycyjny, a ich zarządzaniem będą mogły zajmować się wyłącznie TFI, pod warunkiem uzyskania zezwolenia na zarządzanie AFI.

Alternatywna spółka inwestycyjna (ASI) będzie mogła prowadzić działalność w formie spółki kapitałowej (w tym spółki europejskiej), czyli spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Możliwe będzie też tworzenie alternatywnej spółki inwestycyjnej jako  spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem uprawnionym do prowadzenia spraw spółki będzie spółka kapitałowa (w tym spółka europejska).

ZARZĄDZANIE ALTERNATYWNĄ SPÓŁKĄ INWESTYCYJNĄ

Ze względu na strukturę organizacyjną alternatywne spółki inwestycyjne działające w formie spółek kapitałowych będą miały wewnętrznego zarządzającego, a w przypadku zastosowania do ich funkcjonowania spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, zarządzanie będzie miało charakter zewnętrzny, gdyż będzie wykonywane przez komplementariusza, który w tym przypadku będzie musiał mieć status prawny spółki kapitałowej. Zewnętrznie zarządzający – w przeciwieństwie do zarządzającego wewnętrznie – może zarządzać więcej niż jedną alternatywną spółką inwestycyjną (w każdej z nich będąc komplementariuszem), a także może zarządzać unijnym AFI (pod pewnymi warunkami).

Zgodnie z proponowanymi regulacjami prawnymi, zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną może odbywać się na podstawie zezwolenia organu nadzoru (Komisji Nadzoru Finansowego) albo na podstawie wpisu do rejestru zarządzających ASI. Możliwość prowadzenia ASI bez zezwolenia nadzoru finansowego, czyli wyłącznie na podstawie wpisu do rejestru, będą miały wyłącznie te podmioty (wewnętrznie oraz zewnętrznie zarządzające), które zarządzają portfelami nieprzekraczającymi równowartości kwoty 100 mln euro (próg kwotowy zaproponowany w projekcie nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych). Próg ten może wzrosnąć do równowartości 500 mln euro, jeżeli zarządzana ASI nie stosuje w polityce inwestycyjnej dźwigni finansowej, a prawa uczestnictwa mogą zostać umorzone dopiero po co najmniej 5 latach od momentu ich nabycia. Zarządzający ASI na podstawie wpisu do rejestru nie mogą zarządzać unijnymi ASI, nie mogą też wprowadzać do obrotu zarządzanych przez siebie ASI w innych państwach członkowskich UE.

Podmioty działające na podstawie wpisu do rejestru ASI mają mieć też uproszczone wymagania organizacyjne, kapitałowe czy informacyjne, a także, w związku z tym, ograniczony zakres ingerencji nadzoru finansowego w ich działalność, np. nie muszą wyznaczać depozytariusza, zatrudniać doradców inwestycyjnych, czy sporządzać stosownej dokumentacji informującej klientów o działalności.

Wymogi dotyczące zarządzających ASI na podstawie zezwolenia mają być  zbliżone do tych, które nakładane są na podmioty zarządzające funduszami inwestycyjnymi, czyli TFI. W przypadku wymogów kapitałowych będą one nawet wyższe. I tak, w przypadku wewnętrznie zarządzającego ASI kapitał początkowy ma wynosić co najmniej równowartość 300 tys. euro, a w przypadku TFI i zewnętrznie zarządzającego ASI wymóg ten wynosić będzie równowartość co najmniej 125 tys. euro.

Po wejściu w życie nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych wykonywanie działalności polegającej na lokowaniu w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego lub inne prawa majątkowe, aktywów osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, zebranych w drodze propozycji zawarcia umowy, której przedmiotem jest udział w tym przedsięwzięciu, będzie dopuszczalne wyłącznie w formie funduszy inwestycyjnych albo alternatywnych funduszy inwestycyjnych, poza przypadkami enumeratywnie wskazanymi w przepisach przedmiotowej ustawy.

Oznacza to, po wejściu w życie proponowanych zmian w ustawie o funduszach inwestycyjnych, co powinno nastąpić w drugim kwartalne 2016 roku,  prowadzenie takiej działalności w formie przedsiębiorstwa, bez stosownego zezwolenia lub niezgodnie z warunkami określonymi w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będzie traktowane jako działanie niezgodne z obowiązującym prawem, za co będą grozić stosowne sankcje karne i finansowe, podobnie jak chociażby w przypadku prowadzenia działalności bankowej bez stosowanego zezwolenia. Dotychczas działające przedmioty będą miały czas na dostosowanie się do wprowadzonych zmian.

INWESTOR ALTERNATYWNEJ SPÓŁKI INWESTYCYJNEJ

Ze względu na specyfikę polityki inwestycyjnej i ryzyka z nią związanego alternatywne spółki inwestycyjne zasadniczo skierowane są do klientów profesjonalnych. Przez takiego klienta – projekt nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych – rozumie podmiot posiadający doświadczenie i wiedzę pozwalające na podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych, jak również na właściwą ocenę ryzyka związanego z tymi decyzjami.

Zalicza się do nich przede wszystkim instytucje finansowe, tj. banki, firmy inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne oraz alternatywne fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, a także podmioty uprawnione do zarzadzania nimi. W grupie profesjonalnych klientów znaleźć się może także przedsiębiorca, który spełni przynajmniej dwa z trzech wymogów ustalanych na moment sporządzenia sprawozdania finansowego, tj.: (1) suma bilansowa przedsiębiorcy wynosi co najmniej równowartość w złotych 20 000 000 euro, (2) osiągnięta przez tego przedsiębiorcę wartość przychodów ze sprzedaży wynosi co najmniej równowartość w złotych 40 000 000 euro, (3) kapitał własny lub fundusz własny tego przedsiębiorcy wynosi co najmniej równowartość w złotych 2 000 000 euro.

Inwestorem alternatywnej spółki inwestycyjnej, czyli posiadaczem praw uczestnictwa danej, a więc de facto  jej wspólnikiem, akcjonariuszem czy komandytariuszem, będą mogli być także klienci detaliczni. Będą mogli oni przystępować do AFI na etapie ich tworzenia, czy później, na etapie pozyskiwania nowych wspólników czy podwyższania kapitału, czyli wprowadzania funduszu do obrotu, ale wyłącznie w drodze oferty publicznej. Klient profesjonalny także będzie mógł być traktowany jako klient detaliczny przy oferowaniu lub świadczeniu usług związanych z funduszami inwestycyjnymi lub alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Treści dostarcza: redakcja czasopisma „Finanse Osobiste”

Oceń ten artykuł: