Ocena efektywności zarządzania funduszami inwestycyjnymi
[21.12.2009] W naszej analizie przeprowadzona została ocena efektywności zarządzania funduszami inwestycyjnymi na podstawie próbki 150 funduszy akcyjnych oraz aktywnego zarządzania, będących uczestnikami rynków zarówno polskich jak i zagranicznych.
Całość rozważań oparta jest o trzy podstawowe elementy. Pierwszym z nich jest ocena funduszy inwestycyjnych poprzez pryzmat zrealizowanych przez nie stóp zwrotu, podejście nie tyle wartościowe poznawczo, co jednak stanowiące wciąż jeszcze najczęstsze kryterium wyboru najlepszego funduszu inwestycyjnego.
Drugi element niniejszej analizy to ujęcie wyników funduszy z perspektywy poniesionego ryzyka. Trzecim i zarazem najważniejszym elementem jest ocena wyników realizowanych przez fundusze inwestycyjne w kontekście rzeczywistych możliwości na globalnych rynkach.
Analiza przeprowadzona została z perspektywy polskiego uczestnika, a więc fundusze wyceniane w różnych walutach zostały na potrzeby analizy sprowadzone do "wspólnego mianownika" – waluty PLN. Takie posunięcie premiować będzie fundusze wyceniane w walucie obcej (w badanym okresie nastąpiło osłabienie wartości złotówki), jednak przy tego typu analizie wpływu wahań kursowych (pośrednich i bezpośrednich) po prostu nie da się całkowicie wyeliminować.
I. Wyniki funduszy akcyjnych
Horyzontem czasowym w jakim będziemy oceniać fundusze inwestycyjne jest okres wzrostowy, jakiego jesteśmy świadkami w ostatnich miesiącach. Za datę graniczną przyjmiemy tu luty 2009.
Lp. | Nazwa funduszu | Stopa zwrotu w badanym okresie |
1. | HSBC GIF Russia Equity | + 122,57% |
2. | HSBC GIF Indian Equity | + 100,62% |
3. | HSBC GIF Brazil Equit | + 89,38% |
4. | HSBC GIF Turkey Equity | + 84,57% |
5. | DWS Parasol SFIO – Rosja | + 80,17% |
6. | SKARBIEC Sektora Finansowego Nowej Europy | + 80,13% |
7. | HSBC GIF Latin American Freestyle | + 76,76% |
8. | HSBC GIF BRIC Freestyle M2 | + 76,62% |
9. | WIOF Russian Opportunities Fund – Class A | + 74,17% |
10. | BPH Subfundusz Nieruchomości Europy Wschodzącej | + 72,72% |
11. | HSBC GIF Emerging Europe Equity | + 72,81% |
12. | SKARBIEC FIO – subfundusz Akcji Nowej Europy | + 68,92% |
13. | UniFundusze FIO – subfundusz UniAkcje Nowa Europa | + 68,38% |
14. | UniFundusze FIO – subfundusz UniAkcje Małe i Średnie Spółki | + 65,82% |
15. | HSBC GIF Asia ex Japan Equity Smaller Companies | + 64,45% |
. | . | . |
148. | WIOF Ukraine Performance Fund – Class B | + 2,01% |
149. | HSBC GIF Japanese Equity | – 7,10% |
150. | WIOF Middle East Performance Fund – Class B | – 7,29% |
Tab. 1. Klasyfikacja funduszy inwestycyjnych wg wypracowanych stóp zwrotu w badanym okresie
W tabeli pierwszej widzimy, że zdecydowanie dominującymi w klasyfikacji są fundusze rynków z rodziny BRIC. Nie może to być zaskoczeniem, ponieważ indeks S&P BRIC 40 odnotował od lutego ponad 93% wzrostu. W tym czasie nasz rodzimy WIG wzrósł "zaledwie" o 65%, a Dow Jones już tylko 20%.
Tuż za funduszami rynków Brazylii, Rosji, Indii i Chin plasują się fundusze rynków wchodzących Wschodniej Europy takie jak między innymi Skarbiec Sektora Finansowego Nowej Europy, BPH Nieruchomości Europy Wschodzącej oraz UniFundusze FIO – subfundusz UniAkcje Nowa Europa. To właśnie dla tych rynków indeks MSCI Emerging Markets East Europe wzrósł w badanym okresie aż o 114%.
II. Wyniki funduszy akcyjnych, a ponoszone ryzyko
W ujęciu relatywistycznym, wyniki funduszy inwestycyjnych w stosunku do poniesionego ryzyka bardzo często całkowicie "przewracają" klasyfikację najlepszych funduszy inwestycyjnych. W niniejszej analizie premia za ryzyko (nadwyżka zrealizowanego zysku nad stopą zwrotu wolną od ryzyka) pokazana została w relacji do ryzyka całkowitego (mierzonego odchyleniem standardowym tygodniowych stóp zwrotu badanych funduszy inwestycyjnych) oraz do ryzyka systematycznego, mierzonego wskaźnikiem ß (beta).
Dla potrzeb analitycznych w niniejszej analizie porównując wyniki funduszy inwestycyjnych z rynkami wykorzystano indeksy: WIG, sWIG 80, MSCI World, S&P BRIC 40, RTS, BOVESPA, Hang Seng, Dow Jones Industrial, Nikkei 225, BSE 30, FTSE 250, Dow Jones EURO STOXX 50, ISE 100, Shanghai Composite, Shanghai B-Share, MSCI Asia APEX 50, MSCI South Africa Index, MSCI Emerging Markets East Europe, MSCI Global Emerging Markets oraz między innymi historyczne kursy walut: USD/PLN, EUR/PLN, INR/PLN, TRY/PLN, HKD/PLN, JPY/PLN, GBP/PLN.
Lp. | Nazwa Funduszu | Stosunek premii za ryzyko do ryzyka mierzonego odchyleniem standardowym (wskaźnik Sharpe’a) |
1. | SKARBIEC – Małych i Średnich Spółek FIO | 0,55 |
2. | UniFundusze FIO – subfundusz UniAkcje Małe i Średnie Spółki | 0,48 |
3. | SKARBIEC FIO – subfundusz Akcji Nowej Europy | 0,47 |
4. | HSBC GIF Brazil Equity | 0,46 |
5. | Millennium FIO Subfundusz Małych i Średnich Spółek | 0,45 |
6. | Millennium SFIO Funduszy Zagranicznych – SUB BRIC | 0,45 |
7. | BPH Subfundusz Akcji Dynamicznych Spółek | 0,44 |
8. | Millennium FIO Subfundusz Średnich Spółek Europy Środkowo-Wschodniej | 0,44 |
9. | HSBC GIF Latin American Freestyle | 0,44 |
10. | DWS Parasol SFIO – Rosja | 0,43 |
11. | HSBC GIF Asia ex Japan Equity Smaller Companies | 0,43 |
12. | WIOF Russian Opportunities Fund – Class A | 0,42 |
13. | DWS FIO Top 50 Małych i Średnich Spółek Plus | 0,41 |
14. | DWS Parasol SFIO – BRIC | 0,41 |
15. | SKARBIEC FIO – subfundusz Sektora Finansowego Nowej Europy | 0,40 |
. | . | . |
148. | HSBC GIF Global Equity | 0,11 |
149. | Noble Funds FIO – Subfundusz Timingowy | 0,06 |
150. | HSBC GIF Japanese Equity | 0,01 |
Tab. 2. Klasyfikacja funduszy inwestycyjnych wg stosunku premii za ryzyko do ryzyka mierzonego odchylenie standardowym
| Lp. | Nazwa Funduszu | Stosunek premii za ryzyko do ryzyka systematycznego mierzonego wskaźnikiem ß |
1. | SKARBIEC-TOP Funduszy Zagranicznych FIO | 0,47 |
2. | BPH Subfundusz Nieruchomości Europy Wschodzącej | 0,21 |
3. | Millennium FIO Subfundusz Średnich Spółek Europy Środkowo-Wschodniej | 0,20 |
4. | SKARBIEC FIO – subfundusz Akcji Nowej Europy | 0,11 |
5. | SKARBIEC FIO – subfundusz PRIVATE EQUITY | 0,10 |
6. | BPH Subfundusz Akcji Europy Wschodzącej | 0,08 |
7. | WIOF Baltic Opportunities Fund – Class A | 0,07 |
8. | SKARBIEC FIO – subfundusz Sektora Finansowego Nowej Europy | 0,07 |
9. | HSBC GIF Korean Equity | 0,06 |
10. | SKARBIEC FIO – subfundusz Rynków Surowcowych | 0,06 |
11. | DWS Parasol SFIO – Rosja | 0,06 |
12. | HSBC GIF Singapore Equity | 0,06 |
13. | WIOF Ukraine Performance Fund – Class B | 0,05 |
14. | WIOF Central Asian Opportunities Fund – Class A | 0,05 |
15. | UniFundusze FIO – subfundusz UniAkcje Nowa Europa | 0,05 |
. | . | . |
148. | HSBC GIF Global Equity | 0,008 |
149. | Noble Funds FIO – Subfundusz Timingowy | 0,007 |
150. | HSBC GIF Japanese Equity | 0,003 |
Tab. 3. Klasyfikacja funduszy inwestycyjnych wg stosunku premii za ryzyko do ryzyka systematycznego (wskaźnik Treynora)
W tabelach 2 oraz 3 zaprezentowane zostały zestawienia najlepszych funduszy inwestycyjnych pod względem relacji zysku przez nie wypracowanego do jego zmienności oraz "podatności" na uwarunkowania ogólnogospodarcze w danym regionie. W przypadku pierwszej z tych klasyfikacji widać wyraźną dominację funduszy inwestycyjnych operujących na rynkach Europy wschodzącej, których bardzo duże stopy zwrotu nie były okupione tak dużą zmiennością jak to miało miejsce w przypadku funduszy z grupy BRIC, przeważającej w klasyfikacji przedstawionej w tabeli 1.
W zestawieniu nr 3 widzimy delikatne potwierdzenie siły funduszy europejskich rynków wschodzących. Pojawia się tu jednakże problem właściwego umiejscowienia wielu funduszy w globalnej gospodarce, problem określenia ich rzeczywistej polityki inwestycyjnej zarówno na poziomie regionów jak i aktywów, w które one inwestują. Wobec powyższego zestawienie takie może (choć nie musi) być obarczone zbyt dużym prawdopodobieństwem błędu.
III. Wyniki funduszy akcyjnych, a rzeczywiste możliwości rynków kapitałowych
Wyniki funduszy inwestycyjnych można także interpretować przez pryzmat ich siły w stosunku do rynków, na których działają. Ich nadwyżkowa stopa zwrotu w stosunku do odpowiednich indeksów została zaprezentowana poprzez wskaźnik informacyjny (Information Ratio) w tabeli nr 4.
Lp. | Nazwa Funduszu | Stosunek nadwyżkowej stopyzwrotu wypracowanej przez fundusz do tzw. błedu odwzorowania (TE) |
1. | Millennium SFIO Funduszy Zagranicznych – SUB BRIC | 0,30 |
2. | HSBC GIF Asia ex Japan Equity Smaller Companies | 0,27 |
3. | HSBC GIF Hong Kong Equity | 0,27 |
4. | Idea Surowce Plus Subfundusz | 0,26 |
5. | HSBC GIF Brazil Equity | 0,24 |
6. | HSBC GIF Indian Equity | 0,20 |
7. | HSBC GIF Latin American Freestyle | 0,20 |
8. | HSBC GIF Asia ex Japan Equity | 0,18 |
9. | HSBC GIF Singapore Equity | 0,17 |
10. | HSBC GIF Asia ex Japan Freestyle | 0,16 |
11. | HSBC GIF Thai Equity | 0,16 |
12. | HSBC GIF Thai Equity | 0,16 |
13. | SKARBIEC-TOP Funduszy Zagranicznych FIO | 0,12 |
14. | HSBC GIF Euroland Equity Smaller Companies | 0,11 |
15. | HSBC GIF Korean Equity | 0,08 |
. | . | . |
148. | DWS FIO Top 50 Małych i Średnich Spółek Plus | -0,30 |
149. | DWS Polska FIO Top 25 Małych Spółek | -0,32 |
150. | Noble Funds FIO – SUB Akcji Małych i Średnich Spółek | -0,36 |
Tab. 4. Klasyfikacja funduszy inwestycyjnych wg wskaźnika informacyjnego (Information Ratio)
Już na pierwszy rzut oka widać, że odnosząc wyniki funduszy inwestycyjnych do rzeczywistej sytuacji na rynkach światowych niekonieczne najwyższe miejsca będą zajmowały fundusze, które w badanym okresie po prostu najwięcej zarobiły. Doskonałym tego przykładem jest fundusz HSBC GIF Russian Equity, którego 122% wzrostu od lutego 2009 nie prezentuje już się tak efektywnie w kontekście 170% wzrostu na giełdzie moskiewskiej.
W tym właśnie pryzmacie najlepiej z całej stawki zaprezentował się fundusz Millennium SFIO Funduszy Zagranicznych – SUB BRIC, którego poziom zarządzania zgodnie z teorią interpretacji wskaźnika Information Ratio można uznać za dobry, bądź nawet bardzo dobry.
Po drugiej stronie klasyfikacji ustawiły się natomiast fundusze inwestycyjne zwane powszechnie "Misiami", których to wyniki znacznie odbiegały od wyników rynkowych (przykładowo fundusz Noble Funds FIO – SUB Akcji Małych i Średnich Spółek wypracował w badanym okresie stopę zwrotu na poziomie 32%, podczas gdy sWIG80 blisko 75%). Wyniki analizy pokazują prawdę już nie raz przytaczaną, że tylko nieliczne fundusze inwestycyjne potrafią "pobić rynek", natomiast większość choć zarabia – zarabia mniej niż pasywny indeks giełdowy.
Podsumowując należy także podkreślić, że nie ma jednej jedynie właściwej klasyfikacji funduszy inwestycyjnych. W zależności od oczekiwań inwestorów można je budować np. w oparciu o stopę zwrotu bądź też o ryzyko (tu także należy odpowiedzieć czym dla danej osoby jest tak naprawdę ryzyko, ponieważ różnych odpowiedzi na to pytanie może być tak wiele, jak wiele będziemy mieć odpowiadających). Porównując wyniki funduszy inwestycyjnych z wynikami giełd światowych należy także mieć świadomość ich niedopasowania oraz znacznego wpływu zmienności kursów walut na ich wyniki, które to można wyeliminować jedynie częściowo.
Kamil Wijatkowski
Główny Analityk Multifund.pl
źródło: Multifund.pl
