Fundusze absolutnej stopy zwrotu w Polsce i na świecie

Fundusze absolutnej stopy zwrotu w Polsce i na świecie

[28.02.2014] W przeciwieństwie do tradycyjnych funduszy inwestycyjnych, celem działalności funduszy absolutnej stopy zwrotu nie jest pokonanie wyznaczonego miernika rynkowego (tzw. benchmarku), którym dla funduszy akcji polskich może być np. WIG.

Jest natomiast osiągnięcie dodatniej stopy zwrotu niezależnie od sytuacji panującej na rynku. W realizacji tego celu pomaga im przede wszystkim liberalna polityka inwestycyjna, czyli swoboda działania. To duża różnica w porównaniu do tradycyjnych funduszy. Dla przykładu fundusze akcji muszą posiadać w swoim portfelu znaczy udział akcji nawet w okresach gdy ich ceny spadają.

Inną cechą charakterystyczną  jest stosowanie wyrafinowanych strategii inwestycyjnych opartych o szerokie spektrum instrumentów finansowych. Poza standardowymi, czyli akcjami i obligacjami, inwestują one również w waluty, stopy procentowe, nieruchomości i towary. Na szeroką skalę wykorzystują też dźwignię finansową, arbitraż, instrumenty pochodne czy krótką sprzedaż (pożyczonych wcześniej papierów i zarabianie na spadkach ich cen).

Tego typu podejście ma z jednej strony redukować ryzyko (zmienność), z drugiej natomiast, szybciej niż w przypadku tradycyjnych funduszy, reagować na zmieniające się otoczenie rynkowe. Jest to możliwe w dużej mierze dzięki zawieraniu krótkich pozycji (na spadki cen).

Fundusze absolutnej stopy zwrotu w Polsce

Obecnie polski rynek funduszy absolutnej stopy zwrotu liczy blisko 60 rozwiązań, z czego zdecydowana większość oferowana jest w formie funduszy inwestycyjnych zamkniętych (aż 43). Jest to zrozumiałe, ponieważ taka forma daje zarządzającym większą swobodę działania. Chociaż za ostatnie 12 miesięcy średnia stopa zwrotu z tej grupy wyniosła +7,79%., wyniki funduszy są jednak bardzo zróżnicowane.

Różnica między najlepszym a najgorszym wynosi aż 71,8 p.p. Najefektywniejszym funduszem okazał się Acer Aggressive FIZ (+49,5%) z kolei najgorszym Opera FIZ (-22,31%).

Źródło: opracowanie Expander Advisors na podstawie danych z serwisu analizy.pl, stan na 31.01.2014

Najciekawsze jest jednak zbadanie, jak tego typu fundusze poradziły sobie w ciągu ostatnich 6 lat, czyli w czasie kryzysu i bezpośrednio po nim. W Polsce funkcjonują niestety tylko trzy, które inwestowały w tym okresie – Investor FIZ, Opera FIZ i Opera Za 3 Grosze FIZ. Żadnemu z nich nie udało się zrealizować założonego celu. Osoby, które zainwestowały w nie na początku 2008 r. straciły ponad połowę swoich pieniędzy. Nie oznacza to jednak, że tego rodzaju fundusze nie są w stanie zapewnić zysków w każdych warunkach. Po prostu funkcjonują w naszym kraju zbyt krótko, aby zdobyć odpowiednie doświadczenie.

Źródło: opracowanie Expander Advisors na podstawie danych z serwisu analizy.pl, stan na 31.01.2014

Fundusze absolutnej stopy zwrotu na świecie

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja wśród podobnych funduszy za granicą. Do analizy wybraliśmy popularne fundusze absolutnej stopy zwrotu (realizujące różne strategie), które spełniają wymagania dyrektywy UCITS dotyczące przejrzystości, płynności i zarządzania ryzykiem.

W celu sprawdzenia zachowania funduszy absolutnej stopy zwrotu podczas kryzysu finansowego, zostały wybrane trzy z dłuższą historią działalności: francuski weteran Carmignac Patrimoine A (istniejący od 1989 r.), Morgan Stanley Diversified Alpha Plus (istniejący od 2008 r.) oraz szwajcarski Ethna-Aktiv E A (istniejący od 2002 r.).

Jak widać na poniższym wykresie, fundusze dobrze poradziły sobie w trakcie apogeum kryzysu finansowego w 2008 roku i wszystkie ochroniły kapitał inwestorów przed stratą.Dla porównania w tym samym roku indeks WIG20 stracił -47,69%, a S&P500 -38,49%.

Z kolei wśród nowszych rozwiązań (działających od 2011 r.) bardzo dobrze radziły sobie Alken Absolute Return Europe oraz Old Mutual Global Equity Absolute Return Fund (oba realizujące strategię long/short equity), które w ciągu 36 miesięcy wygenerowały blisko +32% stopę zwrotu. Fundusze te nie tylko oparły się przecenie na rynkach akcji i obligacji trwającej od połowy maja do końca czerwca 2013, ale dodatkowo zarobiły. Warto również podkreślić dobre zachowanie funduszu Old Mutual podczas korekty w 2011 r. – zyskał on w całym roku +13,33%, podczas gdy np. WIG20 spadł aż o -21,2%.

Rodzaje funduszy absolutnej stopy zwrotu

Na koniec warto dodać, że na świecie fundusze absolutnej stopy zwrotu są niezwykle zróżnicowaną grupą. Można wyodrębnić wśród nich kilka najpopularniejszych strategii inwestycyjnych. Pierwsza to strategia long/short equity, która krótko rzecz ujmując polega na poszukiwaniu i kupowaniu niedowartościowanych akcji, a sprzedawaniu (czyli zajmowaniu krótkich pozycji na spadki) akcji przewartościowanych. Z kolei strategia equity market neutral zakłada zawieranie pozycji krótkich i długich o równej wartości na nieefektywnie wycenione i skorelowane ze sobą instrumenty. 

Wśród innych możemy znaleźć fixed income arbitraże, czyli wyszukiwanie nieprawidłowości w wycenach instrumentów o stałym dochodzie, a także event driven / opportunistic, czyli zarabianie na okazjach, nadzwyczajnych sytuacjach w spółkach (np. bankructwa, fuzje, przejęcia, konsolidacje). Ostatnią jest global macro – zarabia dzięki zmianach zachodzących w krajowych gospodarkach, a w szczególności na stopach procentowych, kursach walutowych i anomaliach rynków kapitałowych.

Piotr Nowak
dyrektor ds. produktów inwestycyjnych i ubezpieczeniowych

Na podst. informacji prasowej Expandera