Przedsiębiorca zawieszający działalność gospodarczą może być zwolniony z obowiązków związanych z rachunkowością
[04.08.2011] Dnia 2 czerwca 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw.
Dnia 2 czerwca 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 102, poz. 585) – dalej jako nowelizacja. Celem nowelizacji – według uzasadnienia do projektu ustawy zmieniającej – było ograniczenie obowiązków przedsiębiorców w okresie zawieszenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca zawieszający działalność gospodarczą został zwolniony z licznych dokumentacyjnych i sprawozdawczych obowiązków, które nie są niezbędne dla ustalenia jego zobowiązań wobec państwa lub osób prywatnych.
Nowelizacja dotyczy podmiotów, które na podstawie ustawy o rachunkowości, zobowiązane są do prowadzenia pełnej księgowości. Są to przede wszystkim spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowe. Obowiązek ten dotyczy także m.in. osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz spółdzielni socjalnych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200 000 euro.
Przedsiębiorca zawieszający działalność gospodarczą może być zwolniony z obowiązków związanych z rachunkowością, czyli z prowadzenia ksiąg rachunkowych, sporządzania, badania, składania w sądzie rejestrowym oraz składania do publikacji sprawozdania finansowego, jak również sporządzania i składania sprawozdania z działalności. Aby przedsiębiorca mógł skorzystać z przytoczonych udogodnień musi zawiesić działalność na pełen rok obrotowy (w zależności od danego przedsiębiorcy albo pełen rok kalendarzowy albo okres trwający 12 pełnych kolejnych miesięcy kalendarzowych). Jednocześnie, taki przedsiębiorca nie może dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ani nie mogą u niego występować inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym.
Kolejnym warunkiem, który musi być spełniony łącznie jest taki, iż przedsiębiorca nie może być emitentem papierów wartościowych dopuszczonym do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (dalej "EOG"). Nie powinien także ubiegać się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do EOG, ani zamierzać ubiegać się o dopuszczenie do obrotu na tym rynku.
Wyjaśnienia wymaga kwestia stosunku zasad zawieszenia działalności określonych w ustawie o rachunkowości do zasad zawieszenia działalności określonych w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z2010 r. nr 220, poz. 1447 ze zm.). Zgodnie z art. 14a ww. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W okresie zawieszenia przedsiębiorca:
1) ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
2) ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
3) ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,
4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,
5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa,
6) ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,
7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Z powyższych przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, że przedsiębiorca ma obowiązek w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej regulować zobowiązania powstałe przed datą tego zawieszenia. Przykładem może być czynsz za najem, dzierżawę oraz leasing środków trwałych. Powinien mieć również prawo zaliczyć do kosztów wydatki na doradztwo prawne związane z uczestnictwem w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem działalności gospodarczej.
Oczywistym jest, że powyższe operacje gospodarcze mają wpływ na możliwość zwolnienia z obowiązków związanych z rachunkowością, czyli z prowadzenia ksiąg rachunkowych, sporządzania, badania, składania w sądzie rejestrowym oraz składania do publikacji sprawozdania finansowego, jak również sporządzania i składania sprawozdania z działalności. Należy z całą stanowczością podkreślić, że możliwość zwolnienia z tych obowiązków będzie w przytoczonych przypadkach wyłączona a więc nowelizacja nie zmienia w tym zakresie zasad zawieszenia określonych ustawą o swobodzie działalności gospodarczej. Nawet tak niewinnie wyglądające zdarzenie jak pobranie przez bank prowizji za prowadzenie rachunku bankowego pozbawi przedsiębiorcę możliwości skorzystania z ułatwień wprowadzonych nowelizacją.
Kolejnym bardzo istotnym ułatwieniem dla przedsiębiorców, wprowadzonym przez przepisy nowelizacji jest zmiana kodeksu spółek handlowych w przedmiocie zwoływania zgromadzeń wspólników. Jak dotąd zwyczajne zgromadzenie wspólników (zwyczajne walne zgromadzenie) odbywało się również w przypadku, gdy działalność gospodarcza spółki w poprzedzającym roku obrotowym była zawieszona. W świetle nowelizacji, za rok obrotowy w którym działalność spółki była zawieszona i nie doszło do zamknięcia ksiąg rachunkowych na koniec tego roku obrotowego zgromadzenie wspólników może się nie odbyć, jeśli wspólnicy podejmą stosowną uchwałę w tym zakresie. W takim przypadku przedmiotem obrad następnego zwyczajnego zgromadzenia wspólników (zwyczajnego walnego zgromadzenia) będą kwestie tego roku obrotowego, w którym działalność spółki pozostawała zawieszona.
Reasumując należy pozytywnie ocenić zwolnienia ewidencyjne i rejestrowe wprowadzone z myślą o przedsiębiorcach prowadzących pełną księgowość. Owe szeroko zakrojone swobody nie mogą jednak uśpić czujności przedsiębiorców, których uwadze nie powinna umknąć żadna najmniejsza operacja gospodarcza, jak np. opłacenie podatku od nieruchomości. Wystąpienie bowiem jakiejkolwiek operacji gospodarczej o charakterze majątkowym, będzie powodowało przywrócenie obowiązków związanych z rachunkowością i sprawozdawczością.
Marta Jas-Baran
Radca Prawny
Autorka jest partnerem w Kancelarii Radców Prawnych K&L Legal Granat i Wspólnicy Sp. k.
Treści dostarcza Kancelaria Radców Prawnych K&L Legal Granat i Wspólnicy Sp.k.
