Sprzedaż akcji nabytych w drodze dziedziczenia na nowych zasadach

[07.03.2014] W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z PDOF źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych.

Ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym wprowadziła szereg zmian w przepisach dotyczących opodatkowania podatkiem dochodowym osób fizycznych. Jedną z nich jest postulowana wcześniej regulacja umożliwiająca rozliczenie kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży np.: akcji nabytych w drodze dziedziczenia.

Podstawa prawna-zasady ogólne

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z PDOF źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych (…) Z kolei za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6a ww. ustawy).

Uzyskany z tego tytułu dochód podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 cyt. ustawy o PDOF, zgodnie z którym od dochodów uzyskanych m. in. z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Sposób obliczania dochodu z tego tytułu określony został w art. 30b ust. 2 pkt 1 powołanej wyżej ustawy, zgodnie z którym dochodem jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

W tym miejscu pragniemy jednak wskazać, iż zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PDOF nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, (…).

Powyższe regulacje jednoznacznie wskazują zatem, że przychód powstający w momencie sprzedaży udziałów/akcji pomniejsza się o koszty związane z ich nabyciem i w ten sposób ustalany jest się dochód. Co za tym idzie, prawo do rozliczenia kosztów należy ściśle łączyć z momentem ich zbycia. Koszt uzyskania przychodów stanowić będzie cena nabycia akacji przez sprzedającego oraz ewentualne koszty pośrednictwa powstałe z tytułu zbycia akcji.

Dochodu  z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (według skali podatkowej) oraz art. 30c (opodatkowanie podatkiem liniowym) i należy go kwalifikować jako dochód z kapitałów pieniężnych, który zbywca rozlicza do końca kwietnia roku następującego po roku w którym powstał obowiązek podatkowy (w zeznaniu rocznym PIT-38 stosownie do art. 45 ust. 1a ustawy o PDOF).

Spadkobierca…

Powyższe zasady ustalenia dochodu z tytułu zbycia akacji, nie w pełni odnoszą się jednak do akcji zbywanych przez podatnika, który uprzednio nabył je w drodze spadku. Dokonując interpretacji dotychczasowych przepisów niektóre organy podatkowe i sądy twierdziły, iż przy dochodach ze zbycia papierów wartościowych nabytych w drodze spadku podmiot zbywający akcje nie ponosił wydatku na ich nabycie albowiem nabycie takie miało charakter nieodpłatny. Wydatki  w tym zakresie mógł ponieść spadkodawca a zasadą jest, że kosztem uzyskania przychodu jest wydatek faktycznie poniesiony przez podatnika.

W związku z tym w przypadku nabycia papierów wartościowych w drodze spadku nie występował w ocenie niektórych organów i sądów koszt ich nabycia ponieważ spadkobierca nie poniósł żadnych wydatków na ich nabycie. Co więcej, w takiej sytuacji twierdzono również, iż nie dochodziło do sukcesji prawa na podstawie art.97 Ordynacji podatkowej,  gdyż warunkiem przejęcia praw i obowiązków majątkowych przez spadkobierców jest ich istnienie u poprzedników prawnych a na spadkobiercę przechodzą tylko te prawa, które nabył spadkodawca jako podatnik (np.: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z  06.08.2009r. nr IPPB4/415-314/09-5/SP).

Konsekwencją tego podatnik zbywający akcje nabyte w drodze spadku nie miał podstaw do pomniejszenia przychodu z tego tytułu o koszty jego uzyskania.

Jednocześnie warto podkreślić, iż w myśl art 21 ust.1 pkt 105 ustawy o PDOF (w brzmieniu do końca 2013r.) wolny od podatku dochodowego był dochód uzyskany ze zbycia akcji (udziałów) otrzymanych w drodze spadku albo darowizny – w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn. W związku z powyższym, wolny od podatku dochodowego może być dochód uzyskany ze zbycia papierów wartościowych otrzymanych w drodze spadku ale jedynie w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia zbytych papierów wartościowych.

Zmiany ustawy o PIT

Możliwość rozliczenia przez spadkobiercę w kosztach uzyskania przychodów wydatków jakie wiążą się z odziedziczonymi papierami wartościowymi reguluje art.22 ust. 1m ustawy o PDOF dodany art.2 pkt 8 lit c ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym.

Zgodnie z tym przepisem w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych, wykupu przez emitenta papierów wartościowych albo odkupienia (umorzenia) tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, a także zwrotu wkładów albo udziałów w spółdzielni, nabytych przez podatnika w drodze spadku, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę w celu objęcia lub nabycia tych udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych, udziałów albo wkładów w spółdzielni, a także na nabycie tych tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Zmiana powyższa umożliwi podatnikowi, który odziedziczy m.in. akcje odliczenie od przychodu z ich sprzedaży wydatków jakie poniósł spadkodawca na ich nabycie.

Warto podkreślić, że wśród zmian znalazła się również regulacja zgodnie z którą (pkt 105 w art. 21  ust. 1 ustawy o PDOF) zwolnieniu podlegał dochód  uzyskany ze zbycia papierów wartościowych otrzymanych w drodze spadku i darowizny ale jedynie w części odpowiadającej kwocie zapłaconego podatku od spadków i darowizn. Od 2014r. z takiego zwolnienia korzystać będzie tylko dochód uzyskany w drodze darowizny.

Magdalena Szczepańska
Grzegorz Wachołek

Treści dostarcza: ECDDP sp. z o.o.