Premia a nagroda pracownicza


Premia a nagroda pracownicza

[11.12.2013] Kończy się realizacja projektu. Pracodawca chce docenić wkład pracowników oraz pozytywny rezultat ich wspólnych działań. Zastanawia się nad przyznaniem pracownikom nagrody pieniężnej. W którym momencie pracownicy nabędą roszczenie o jej wypłatę? Jaka jest różnica pomiędzy nagrodą a premią?

Chociaż powszechnie używane jako synonimy, w prawie pracy pomiędzy premią a nagrodą istnieją istotne różnice. Nabycie prawa do premii uzależnione jest od spełnienia warunków określonych przede wszystkim w regulaminie wynagradzania lub w umowie o pracę. Istota premii polega zatem na tym, że roszczenie do jej wypłaty powstaje z chwilą, gdy pracownik spełni kryteria, od których zależy jej przyznanie np. osiągnie wskazany w regulaminie wynagradzania pułap sprzedaży.

Charakteru premii jako świadczenia należnego w skutek spełnienia określonych z góry przesłanek, nie zmienia również użycie w dokumencie wymieniającym te przesłanki słowa "może". Pracodawca uprawniony jest jednak do merytorycznej oceny warunków nabycia premii. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2007 roku, sygn. akt I PK 3/07, "W sytuacji, gdy układ zbiorowy pracy określa obiektywne i sprawdzalne warunki przyznania świadczenia, stwierdzenie w nim, że pracodawca "może" przyznać pracownikowi premię nie odbiera mu charakteru premii. Stwierdzenie to wyraża jedynie prawo pracodawcy do merytorycznej oceny spełnienia warunków do nabycia prawa do premii, która podlega weryfikacji w postępowaniu sądowym."

Co jednak istotne, w tym samym orzeczeniu Sąd Najwyższy dodał, że "Do charakterystycznych cech premii należy to, że nabycie prawa do tego świadczenia może być uzależnione nie tylko od warunków, których spełnienie zależy bezpośrednio od pracownika, lecz również od warunków zależnych od zespołu pracowników, jednostki zakładu pracy lub całego przedsiębiorstwa.

Do takich warunków może należeć między innymi osiągnięcie zysku lub zachowanie płynności finansowej spółki." Z punktu widzenia pracodawcy ważne jest zatem, aby warunki nabycia prawa do premii zostały określone w sposób przemyślany, ze świadomością, że w przypadku ich spełnienia pracownik może skutecznie dochodzić jej wypłaty. Warto również podkreślić, że dla oceny charakteru premii jako uznaniowej bez znaczenia pozostaje to, że jej wysokość jest ustalona nie w sposób ścisły, tylko ramowo (tak SN w wyroku z dnia 1 października 1984 roku, sygn. akt I PRN 131/84).

Dla porównania, nagroda jest świadczeniem uznaniowym, innymi słowy jej przyznanie zależy od woli pracodawcy (tak. SN np. w wyroku z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt II PK 89/12). Uznaniowość nagrody odnosi się przy tym zarówno do samego faktu jej przyznania, jak i ustalenia jej wysokości. Stąd przyjęło się, co niestety nie jest najlepszą praktyką, zamienne określanie nagrody mianem "premii uznaniowej".

Podstawę jej wypłaty stanowi art. 105 K.p., zgodnie z którym, "Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika." Konsekwencją uznaniowego charakteru nagrody jest to, że roszczenie o jej zapłatę pracownik nabywa dopiero z chwilą jej przyznania.

Odzwierciedleniem odmiennego uregulowania w przepisach premii i nagrody, znajduje odzwierciedlenie w ich różnym charakterze. Nagroda przybiera w praktyce charakter świadczenia wyjątkowego, do którego odwołuje się pracodawca chcąc docenić wyjątkowe osiągnięcie pracowników tak, jak np. w przedstawionym stanie faktycznym – pozytywne zamknięcie projektu.

Chociaż oba świadczenia mają funkcję motywacyjną, to z kolei premia może przybrać charakter świadczenia wypłacanego de facto miesiąc w miesiąc, stając się stałym dodatkiem do pensji przejawiającego inicjatywę pracownika. Wykorzystywane jest to często już w momencie negocjowania treści umowy o pracę, gdy niższe wynagrodzenie wskazane jest jako rekompensowane możliwością uzyskania wysokiej premii.

Treści dostarcza: Kancelaria Prawa Pracy – Sylwia Puzynowska

Oceń ten artykuł: