Na czym polega ulga w spłacie zobowiązania

Na czym polega ulga w spłacie zobowiązania

[24.09.2012] Zgodnie z art. 67a Ordynacji podatkowej organ podatkowy może na wniosek podatnika udzielić ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym.

Ulga może polegać na: 1) odroczeniu terminu płatności podatku lub rozłożeniu zapłaty podatku na raty,  2)   odroczeniu lub rozłożeniu na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a;  3)  umorzeniu w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej.

Kwestia oceny czy przesłanki udzielenia ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego, tj. "ważny interes podatnika" lub "interes publiczny" są spełnione nie jest jasna albowiem przesłanki te nie zostały zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego. Oznacza to, że w celu ustalenia ich znaczenia zasadne jest odwołanie się do orzecznictwa sądów administracyjnych oraz doktryny prawa podatkowego. Należy wszakże podkreślić, że przesłanki udzielenia ulgi są sformułowane alternatywnie, a więc wystarczające dla udzielenia ulgi jest spełnienie jednej z nich.

W przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą przesłanka ważnego interesu podatnika jest spełniona, gdy z różnych, najczęściej niezależnych od podatnika względów, nie jest on w stanie uregulować zobowiązania podatkowego bez narażania się na utratę płynności finansowej.

W wyroku z dnia 10 marca 2009 r. (sygn. I FSK 31/08) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że ważnego interesu podatnika nie można ograniczać tylko i wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych czy też zdarzeń losowych uniemożliwiających uregulowanie zaległości podatkowych, albowiem pojęcie to funkcjonuje w zdecydowanie szerszym znaczeniu, uwzględniającym nie tylko sytuacje nadzwyczajne, ale również normalną sytuację ekonomiczną podatnika, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów oraz wydatków, a w tym względzie również wydatków ponoszonych w związku z ochroną zdrowia własnego lub członków najbliższej rodziny (koszty leczenia).

Z kolei, w wyroku z dnia 18 stycznia 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 1311/10) zgodził się z organami podatkowymi, które uznały, że przesłanka ważnego interesu publicznego w odniesieniu do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą jest spełniona m.in. w sytuacji, w której udzielona ulga służy ochronie miejsc pracy stworzonych przez podatnika.

Ustawodawca zastrzegł, że w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą udzielona ulga w spłacie zobowiązania podatkowego nie może stanowić niezgodnej z prawem Unii Europejskiej pomocy publicznej (może stanowić pomoc de minimis). Zgodnie z art. art. 2 ust. 2 Rozporządzenia Komisji  (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis jeżeli ogólna kwota pomocy przyznana dowolnemu podmiotowi gospodarczemu nie przekracza 200.000  euro w dowolnie ustalonym okresie trzech lat budżetowych pomoc publiczna stanowi pomoc de minimis. W konsekwencji, jeżeli podatnik uzyskał pomoc publiczną, której wartość zsumowane z wartością planowanej pomocy publicznej w postaci ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego nie przekracza 200.000 euro podatnik może uzyskać ulgę w spłacie zobowiązania podatkowego.

Należy wszakże podkreślić, że udzielenie ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego ma charakter uznaniowy. Organ może odmówić udzielenia ulgi nawet w sytuacji, gdy spełnione są wszystkie przesłanki jej udzielenia, a decyzja odmawiająca przyznania ulgi podlega kontroli sądowo-administracyjnej jedynie w zakresie prawidłowości przeprowadzenia postępowania w sprawie jej udzielenia. W szczególności przedmiotem kontroli sądu administracyjnego może być: czy postępowanie przeprowadzono zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej, czy dowody oceniono zgodnie z zasadą swobodnej oceny (art.191 Ordynacji podatkowej), czy zapewniony został stronie czynny udział w postępowaniu (art. 123 § 1 Ordynacji podatkowej) a decyzje wydane w jego toku są prawidłowo uzasadnione (art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej).  

Jednak, nawet jeżeli sąd administracyjny uchyli decyzję organu podatkowego odmawiającą udzielenia ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego powodów proceduralnych, organ podatkowy po przeprowadzeniu ponownego postępowania będzie mógł swobodnie zadecydować o udzieleniu bądź odmowie ulgi (działanie w ramach uznania administracyjnego).

Michał Mrozik – ekspert podatkowy w KPMG

Treści dostarcza: KPMG

Oceń ten artykuł: