Krajowy Rejestr Dłużników Niewypłacalnych

[29.02.2012] Wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych może nastąpić z urzędu lub na wniosek wierzyciela.

Krajowy Rejestr Dłużników Niewypłacalnych wchodzi w skład Krajowego Rejestru Sądowego i stanowi jeden z instrumentów ograniczających ryzyko inwestycyjne. Jest to rozwiązanie prawne, chroniące potencjalnego wierzyciela przed niewypłacalnością dłużnika jeszcze przed powstaniem zobowiązania.

Ponieważ dane zawarte w rejestrze są jawne i ogólnie dostępne,  każdy ma możliwość – jeszcze przed zawarciem umowy – zweryfikować stan finansowy partnera, lub zażądać od niego przedłożenia stosownego zaświadczenia, o tym że jest bądź nie jest wpisany do rejestru. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego w wydziałach rejestrowych sądów: o wydanie zaświadczenia, że podmiot nie jest wpisany  do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych (formularz CI KRS-CDN) bądź wniosek  wydanie zaświadczenia, że podmiot jest wpisany do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych (formularz CI KRS-CDT).

Opłata od powyższych wniosków wynosi 15 zł. Natomiast jeżeli mamy już informację, że dłużnik figuruje w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych wówczas możemy złożyć wniosek o wydanie odpisu zawierającego szczegółowe dane dotyczące dłużnika  na formularzu  CI KRS-CDO. Odpis zawierający dane aktualne kosztuje 30 zł, natomiast odpis pełny (zawierający również informację o wpisach nieaktualnych) –  60 zł. 

Wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych może nastąpić z urzędu lub na wniosek wierzyciela. Zarówno przy wpisie z urzędu (art. 55 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym – dalej u.K.Rej.S.), jak i na wniosek wierzyciela (art. 56 u.K.Rej.S.), podstawę wpisu stanowią dane zweryfikowane prawomocnym orzeczeniem sądu a w przypadku wniosku z art. 1086 § 4 k.p.c. także dane o zaległościach wskazane przez komornika.

Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym nie stawia innych warunków, a w szczególności nie uzależnia wpisu od przyczyny niewypłacalności dłużnika, co potwierdza postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2003 r (V CK 7/03). Takie usytuowanie pozycji dłużnika nie jest rozwiązaniem nowym; przyczyny niewypłacalności (bezskuteczności egzekucji) nie są dociekane również w postępowaniu egzekucyjnym oraz upadłościowym.

Z urzędu do rejestru wpisywane są:

1. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek dłużnika nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego albo jeśli umorzono przeciwko niemu egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na to, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;
2. wspólnicy spółek ponoszący odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyjątkiem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli głoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sadową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;
3. dłużnicy którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie w trybie przepisów K.p.c. o postępowaniu egzekucyjnym (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby nie prowadzące działalności gospodarczej, spółki prawa handlowego);
4. osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni;
5. dłużników alimentacyjnych, o których mowa w art. 1086 § 4 K. p. c. (wpisanych do rejestru na wniosek komornika).

Wierzyciel posiadający tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie fizycznej może zgłosić wniosek o wpisanie do rejestru dłużników niewypłacalnych dłużnika, który w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem wykonawczym.

W rejestrze dłużników niewypłacalnych wpisuje się dane oznaczające dłużnika, podstawę wpisu wraz z sygnaturą akt sprawy, oznaczenie tytułu wykonawczego i wierzyciela oraz kwotę wierzytelności lub – w przypadku wierzytelności niepieniężnych – jej opis, a także datę wpisu oraz datę złożenia wniosku o wpis, jeżeli wpisu dokonano na wniosek (art. 35 u.K.Rej.S.).

Osoby fizyczne identyfikuje się na podstawie nazwiska, imion oraz numeru PESEL, w przypadku innych podmiotów wpisuje się  nazwę lub firma oraz numer REGON, a jeżeli podmiot jest zarejestrowany w KRS, również numer pod którym został zarejestrowany (art. 57 u.K.Rej.S.).

Wpisy w rejestrze dłużników niewypłacalnych nie podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (art. 58 u.K.Rej.S.).

Wpisy dokonany w rejestrze dłużników niewypłacalnych podlega wykreśleniu z urzędu po upływie 10 lat od dokonania wpisu. Jeżeli przed upływem tego okresu odpadała przyczyna wpisu dłużnik może złożyć wniosek (na formularzu KRS-D3) o wykreślenie wpisu, który go dotyczy. Osoba wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych powinna być z niego wykreślona tylko wtedy, gdy odpada przyczyna wpisu.

W uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2007 roku (III CZP 9/2007) Sąd ten wskazał, że jeżeli celem wpisania dłużnika do takiego rejestru jest informacja o tym, że jest on niewypłacalny oraz swoista sankcja dla dłużnika za to, iż dopuścił do takiego stanu, to utrzymywanie wpisu w rejestrze staje się bezprzedmiotowe, gdy dłużnik przestał być niewypłacalny. Jeżeli w orzeczeniu sądu prowadzącego postępowanie upadłościowe został oznaczony krótszy termin zakazu, wykreślenie może nastąpić na wniosek dłużnika po upływie tego terminu (art. 60 u.K.Rej.S.). Jeżeli przed upływem wskazanego wyżej 10 letniego  Dłużnik mając świadomość, iż figuruje w RDN, po odpadnięciu przyczyny, która spowodowała umieszczenie go w RDN, sam powinien zadbać o to, by został wykreślony z RDN.

Michał Tomasiak
Aplikant radcowski
W kancelarii Rachelski i Wspólnicy

Treści dostarcza Kancelaria Prawnicza Rachelski & Wspólnicy