Zatrudnienie pracownika na czas strajku
[29.04.2013] Pracodawcy, mimo przeprowadzania w ich zakładzie strajku starają się zapewnić ciągłość produkcji, z tego powodu podejmują różnego rodzaju działania mające na celu zatrudnienie pracowników (zastępstwa) na czas przeprowadzania strajku.
Zgodnie z ustawą z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych w przypadku zaistnienia sporu zbiorowego i braku możliwości dojścia do porozumienia między pracodawcą a związkami zawodowymi, które wszczęły spór w imieniu reprezentowanych przez siebie pracowników, możliwe jest zorganizowanie strajku. Strajk zgodnie z art. 17 polega na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.
Pracodawcy, mimo przeprowadzania w ich zakładzie strajku starają się zapewnić ciągłość produkcji, z tego powodu podejmują różnego rodzaju działania mające na celu zatrudnienie pracowników (zastępstwa) na czas przeprowadzania strajku. Ustawodawca jednak przewidział taką możliwość działania pracodawcy i możliwie szczegółowo ograniczył prawo do zatrudniania pracowników na czas strajku.
Pierwszym, niemal intuicyjnym pomysłem na zapewnienie pracowników na czas strajku jest zatrudnienie pracowników tymczasowych. Zgodnie z ustawą z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, pracodawca może zatrudniać pracowników tymczasowych będących pracownikami agencji pracy tymczasowej w wyniku czego staje się pracodawcą użytkownikiem. Pamiętać jednak należy, iż celem prowadzenia strajku jest wykorzystanie nacisku na pracodawcę w celu uzyskania (spełnienia) przez pracodawcę roszczeń związków zawodowych.
W przypadku, gdy taki pracodawca na mocy odrębnych ustaw mógłby zapewniać sobie na okres strajku innych pracowników, nie byłoby praktycznie możliwe skuteczne przeprowadzenie strajku przez związki. Argument siłowy związku zostałby znacznie złagodzony. Z tego powodu ustawodawca wyraźnie zakazał w art. 8 pkt 2 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, powierzania pracownikom tymczasowym wykonywanie na rzecz pracodawcy, użytkownika pracy na stanowisku pracy, na którym jest zatrudniony pracownik pracodawcy użytkownika, w okresie uczestniczenia tego pracownika w strajku.
Dzięki takiemu zastrzeżeniu pracownicy są zabezpieczeni przed działaniami zmierzającymi do ominięcia ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Natomiast zakaz powyższy nie dotyczy sytuacji, w której już w czasie sporu zbiorowego i podjęcia strajku pracę wykonują pracownicy tymczasowi.
Inną metodą zapewnienia pracownika na czas strajku może być próba zatrudnienia pracownika na zastępstwo zgodnie z art. 25 KP. Pracownika na zastępstwo pracodawca może zatrudnić w razie potrzeby zapewnienia zastępstwa za pracownika nieobecnego w pracy w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności. W takim wypadku pracodawca może uznać, iż pracownik uczestniczący w strajku nie wykonuje pracy zgodnie z przepisami ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych w wyniku czego jego nieobecność jest usprawiedliwiona, w związku z czym możliwe jest zatrudnienie pracownika na zastępstwo.
Takie rozumowanie należy uznać jednak za błędne. Art. 25 KP umożliwia zastępowanie wyłącznie pracowników w czasie ich usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Pracownicy uczestniczący w strajku zgodnie z art. 17 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych powstrzymują się od wykonywania pracy, nie oznacza to natomiast, iż są nieobecni w pracy. W wyniku czego nie dochodzi do usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy w związku z czym pracodawca nie ma możliwości zatrudnienia pracownika na zastępstwo.
Mimo wcześniejszego stwierdzenia, brak jest wyraźnego przepisu zabraniającego zatrudniania pracownika na zastępstwo w czasie strajku. Z tego powodu zatrudniania pracownika na zastępstwo za pracownika uczestniczącego w strajku podobnie jak zatrudnianie pracownika tymczasowego na takim samym, a nie tym samym stanowisku należy uznać za próbę obejścia prawa i działanie wbrew celowi ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
W związku z powyższym należy stwierdzić, iż pracodawca jest niemal całkowicie pozbawiony możliwości zapewnienia sobie pracowników, którzy zastąpią pracowników uczestniczących w strajku.
Autor: Krzysztof Sosnowski, prawnik specjalizujący się w prawie pracy
Stan prawny 28 marca 2013 roku
Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, ustawa z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
Treści dostarcza: www.iuslaboris.pl Sp. z o.o., patron merytoryczny Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.
