Indywidualne interpretacje prawa podatkowego w praktyce organów podatkowych
[29.11.2012] Od 2003 r. podatnicy mogą występować o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.
Upraszczając, można stwierdzić, że indywidualna interpretacja prawa podatkowego zapewnia podmiotowi, który ją uzyskał pewność, że zastosowanie się do stanowiska w niej wyrażonego nie spowoduje w przyszłości negatywnych konsekwencji, tj. w razie zmiany lub nieuwzględnienia interpretacji w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej nie spowoduje konieczności zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego jej przedmiotem.
Co niezwykle istotne indywidualne interpretacje prawa podatkowego, w przeciwieństwie do interpretacji ogólnych, zapewniają ochronę wyłącznie podmiotom, na których wniosek interpretacja została wydana. W konsekwencji, poszczególni podatnicy bardzo często pytają Ministra Finansów o potwierdzenie prawidłowości powtarzających się problemów, co powoduje, że indywidualnych interpretacji prawa podatkowego wydaje się relatywnie dużo. Sytuację tą może zmienić ostatnia nowelizacja Ordynacji podatkowej, która umożliwia złożenie do Ministra Finansów wniosku o wydanie interpretacji ogólnej.
Na przestrzeni kilku lat postępowanie w sprawach indywidualnych interpretacji prawa podatkowego uległo pewnym zmianom, które należy ocenić pozytywnie. Najistotniejszą zmianą było przesunięcie właściwości w sprawach indywidualnych interpretacji prawa podatkowego od naczelników urzędów skarbowych oraz naczelników urzędów celnych do Ministra Finansów. Pozytywnym skutkiem omawianej zmiany było zwiększenie jednolitości i fachowości wydawanych interpretacji indywidualnych. Należy jednak wskazać, że interpretacje indywidualne wydają również stosownie do swojej właściwości wójt, burmistrz (prezydent miasta).
Publikacja interpretacji indywidualnych w Biuletynie Informacji Publicznej
Interpretacje indywidualne są publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP). Poprzez stronę Ministerstwa Finansów każdy zainteresowany może zapoznać się z opublikowanymi interpretacjami. Jeżeli natomiast interpretacja zostanie uchylona przez sąd administracyjny powinna zostać usunięta z BIP.
Na tle wyszukiwarki interpretacji obsługiwanej przez Ministerstwo Finansów niekorzystnie wygląda publikacja interpretacji wydawanych przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, które są publikowane wyłącznie w BIP wydającego je organu. W konsekwencji tego typu interpretacje nie są powszechnie wykorzystywane, bowiem w celu zapoznania się ze wszystkimi poglądami prezentowanym na dane zagadnienie przez samorządowe organy podatkowe, zainteresowany musiałby sprawdzić stronę BIP każdego organu, które dodatkowo różnią się między sobą i często ograniczają swoje funkcjonalności do zamieszczenia pliku PDF nie zawierającego jakiegokolwiek opisu.
Na marginesie należy wskazać, że organ wydający interpretację wraz z informacją o dacie doręczenia są niezwłocznie przekazywane organom podatkowym właściwym ze względu na zakres spraw będących przedmiotem interpretacji oraz właściwemu organowi kontroli skarbowej.
Interpretacje indywidualne wydawane w imieniu Ministra Finansów
Rozporządzeniem z dnia 20 czerwca 2007 r. Minister Finansów upoważnił Dyrektorów Izb Skarbowych w Bydgoszczy, Katowicach, Poznaniu i Warszawie do wydawania interpretacji indywidualnych w jego imieniu. Dodatkowo począwszy od 1 kwietnia 2011 r. do wydawania interpretacji indywidualnych został upoważniony również Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi.
Właściwość miejscową Dyrektorów Izb Skarbowych właściwych w sprawie wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego należy ustalić na podstawie miejsca zamieszkania osób fizycznych lub siedziby osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wnioskodawca powinien w sposób wyczerpujący przedstawić stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. W razie niedotrzymania tego terminu uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie.
Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2011 r. złożono 36.840 wniosków o wydanie interpretacji indywidualnych, w wyniku, których wydano 35.909 interpretacji. Wydaje się, że duża liczba wydanych interpretacji indywidualnych wynika zarówno z relatywnie niskiej opłaty za wniosek (40 zł), jak również z dużej komplikacji przepisów prawa podatkowego, których wykładnia nastręcza podatnikom dużych trudności.
Należy jednak zaznaczyć, że indywidualne interpretacje prawa podatkowego są również wykorzystywane w procesie planowania podatkowego. W tym zakresie zdarzają się również pewne nadużycia, jak np. sprawa będąca przedmiotem nieprawomocnego orzeczenia WSA w Poznaniu z dnia 21 czerwca 2012 r. (I SA/Po 355/12). W uzasadnieniu powołanego orzeczenia można bowiem przeczytać, że podatnik zadał we wniosku o wydanie interpretacji prawie 100 wielowariantowych pytań dotyczących różnych podatkowych stanów faktycznych, co zostało przez sąd uznane za "za próbę uzyskania przez stronę ogólnego poglądu w zakresie optymalizacji podatkowej swych przyszłych poczynań gospodarczych."
Procedura odwoławcza
Wnioskodawcy, którzy otrzymają interpretację indywidualną, w której Dyrektor Izby Skarbowej przedstawił ich zdaniem nieprawidłową ocenę ich stanowiska mogą złożyć skargę do sądu administracyjnego. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z Prawem o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę na indywidualną interpretację prawa podatkowego, czyli akt, od którego nie przysługuje żaden środek zaskarżenia można wnieść dopiero po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa. Celem wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa jest przyznanie właściwemu organowi ponownej szansy na merytoryczne rozpatrzenie stanowiska wnioskodawcy. Środek ten spełnia więc funkcję analogiczną do odwołania od decyzji. W praktyce wezwanie do usunięcia naruszenia prawa wnosi się do Dyrektora Izby Skarbowej, który wydał indywidualną interpretację.
Należy jednak zauważyć, że Dyrektorzy Izby Skarbowych zostali upoważnieni przez Ministra Finansów do wydawania w jego imieniu indywidualnych interpretacji prawa podatkowego, a nie do ich zmiany. Wydaje się więc, że wezwanie do usunięcia naruszenia prawa powinno być rozpatrywane nie przez Dyrektora Izby Skarbowej, lecz bezpośrednio przez Ministra Finansów. W praktyce przypadków, w których Dyrektor Izby Skarbowej zmienił wydaną interpretację indywidualną w wyniku rozpatrzenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa jest jednak niewiele.
Po rozpatrzeniu wezwania do usunięcia naruszenia prawa wnioskodawca może złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Skargi na interpretacje podlegają wpisowi stałem w wysokości 200 zł. W ostatnim czasie postuluje się zwiększenie tej opłaty, co miałoby zmniejszyć liczbę spraw jakie trafiają do sądów administracyjnych. Jednakże, ze statystyk publikowanych przez Naczelny Sąd Administracyjny wynika, że w 2011 r. wojewódzkie sądy administracyjne załatwił 2.687 skarg na indywidualne interpretacje prawa podatkowego z tego 1.225 skarg zostało uwzględnionych. Oznacza to, że blisko połowa zaskarżonych interpretacji została uchylna przez WSA. Podniesienie opłaty z pewnością zmniejszyłoby liczbę skarg na interpretację trafiających do WSA ale jednocześnie skutkowałoby utrzymaniem w obrocie prawnym interpretacji naruszających prawo. W związku z powyższym plany te należy ocenić negatywnie.
Jednocześnie należy zauważyć, że relatywnie niewielka ilość indywidualnych interpretacji jest zaskarżana do sądów administracyjnych. W konsekwencji należy uznać, że ogólna ocena funkcjonowania organów upoważnionych do wydawania interpretacji indywidualnych jest pozytywna.
Michał Mrozik – ekspert podatkowy w KPMG
Treści dostarcza: KPMG
