Nowe rozporządzenie wertykalne modyfikuje zasady dystrybucji
[30.08.2011] Z dniem 1 czerwca 2011 r. weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 marca 2011 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (tzw. "rozporządzenie wertykalne"). Zastąpiło ono dotychczasowe rozporządzenie wertykalne z dnia 19 listopada 2007 r.
Czego dotyczą oba rozporządzenia i jaki jest zakres zmian, które przynosi nowa regulacja? Rozporządzenie wertykalne reguluje kwestię dopuszczalności tzw. porozumień wertykalnych, czyli porozumień zawieranych między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu, których przedmiotem są warunki zakupu, sprzedaży lub odsprzedaży towarów (np. umowy dystrybucyjne, franczyzowe). Nakładane przez dostawców na odbiorców (i odwrotnie) ograniczenia, takie jak zakazy konkurencji, czy też postanowienia określające obszar, bądź grupy klientów, których nie wolno zaopatrywać, po spełnieniu warunków określonych w rozporządzeniu, zwolnione są spod generalnego zakazu porozumień ograniczających konkurencję.
Najważniejszą zmianą, jaką przynosi nowe rozporządzenie wertykalne, jest zaostrzenie podstawowego kryterium objęcia porozumienia wyłączeniem w nim zawartym. Dotychczas wyłączone spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję mogły być porozumienia zawierane między dostawcą oraz odbiorcą, jeśli udział dostawcy w rynku właściwym towarów objętych porozumieniem nie przekraczał 30%. Od 1 czerwca 2011 r. również udział w rynku odbiorcy towarów nie może przekraczać 30%.
Zmiana ta, przeniesiona na polski grunt z unijnego rozporządzenia UE 330/2010, jest reakcją na pojawienie się, szczególnie na rynku spożywczym (ale nie tylko) silnych nabywców, takich jak np. międzynarodowe sieci handlowe. którzy są w stanie dyktować warunki dostawcom. Może ona przysporzyć przedsiębiorcom sporych praktycznych problemów. Odtąd bowiem obie strony umowy dystrybucyjnej zobowiązane są w praktyce do wzajemnego monitorowania posiadanych udziałów w rynku – tak aby móc zareagować na ewentualny wzrost udziałów kontrahenta, powodujący utratę przez porozumienie przywileju wyłączenia określonego w rozporządzeniu.
Inną istotną zmianą, wynikającą z nowej regulacji, jest możliwość objęcia określonym w rozporządzeniu wyłączeniem również porozumień zawieranych między związkami przedsiębiorców, a ich członkami lub dostawcami. Warunkiem jest, by każdy z członków takiego związku był sprzedawcą detalicznym towarów niebędących usługami, oraz by obrót żadnego z tych członków nie przekraczał 50 milionów EUR.
Warto także wspomnieć, że z wejściem w życie nowego rozporządzenia znikają wątpliwości co do możliwości stosowania przy jego interpretacji Wytycznych Komisji Europejskiej w sprawie ograniczeń wertykalnych (Dz.Urz.UE C 130/1 z 2010 r.). Wytyczne te opublikowane zostały przez Komisję razem z rozporządzeniem UE 330/2010, co ze względu na różnice między tym rozporządzeniem, a polskim rozporządzeniem wertykalnym z dnia 19 listopada 2007 r. stawiało pod znakiem zapytania możliwość ich stosowania w prawie polskim. Jako że nowe rozporządzenie jest w pełni zgodne z rozporządzeniem UE 330/2010, jego interpretacja zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej jest w całkowicie możliwa. Pozostaje odczekać, jak nowe regulacje sprawdzą się w praktyce. Nowe rozporządzenie wertykalne obowiązywać ma do 31 maja 2023 r.
Michał Roszak
Treści dostarcza Kancelaria Sójka & Maciak – Adwokaci
