Na czym polega korzyść z zastosowania ulgi na nowe technologie?
[31.01.2013] Korzyścią wynikająca z zastosowania ulgi na nowe technologie jest możliwość obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym o połowę wydatków poniesionych na nabycie nowej technologii.
Inwestycja w nowoczesne technologie to nie tylko wydatek, który będzie procentował biznesowo. To również możliwość korzystnego podatkowo odliczenia. Różne kraje promują innowacyjność technologii poprzez stosowanie różnego rodzaju zachęt i ulg podatkowych. Polski ustawodawca w 2006 roku wprowadził do ustaw podatkowych przepisy dotyczące tzw. ulgi na nowe technologie. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych są w tym zakresie analogiczne.
Na czym polega korzyść z zastosowania ulgi na nowe technologie?
Korzyścią wynikająca z zastosowania ulgi na nowe technologie jest możliwość obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym o połowę wydatków poniesionych na nabycie nowej technologii. W praktyce oznacza to rzeczywistą oszczędność podatkową w wysokości 9,5 procent poniesionych wydatków (w odniesieniu do osób prawnych). Co istotne, skorzystanie z dobrodziejstw ulgi na nowe technologie pozostaje bez wpływu na amortyzację podatkową takich wydatków.
Możliwość ta obwarowana jest jednak pewnymi warunkami. Po pierwsze, odliczenia dokonać może tylko przedsiębiorca, a także podatkowa grupa kapitałowa. Po drugie, nabyta technologia musi odpowiadać definicji ustawowej. Po trzecie, odliczeniu podlegają tylko wydatki poniesione w ograniczonym czasie. Po czwarte, ustawodawca przewidział pewien katalogi zdarzeń, które wykluczają możliwość skorzystania z tego „bonusa” podatkowego.
Co to jest nowa technologia?
Ustawodawca zdefiniował nową technologię jako wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych (WNiP), w szczególności wyniki prac rozwojowych. Mogą to zatem być prawa do programów komputerowych, licencje, prawa z patentu lub wzoru użytkowego, know-how, a także wyniki badań i prac rozwojowych Technologia ta powinna umożliwiać wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i nie powinna być stosowana na świecie przez okres dłuższy niż pięć lat.
Zgodnie z przepisami podatkowymi fakt innowacyjności technologii powinien być potwierdzony opinią niezależnej od podatnika jednostki naukowej. Zgodnie z kolei z ustawą o zasadach finansowania nauki jednostką naukową, której opinia będzie wiążąca dla potrzeb zastosowania ulgi na nową technologię są między innymi szkoły wyższe, placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk, jednostki badawczo-rozwojowe prowadzące w sposób ciągły badania naukowe. Pozyskując opinię jednostki naukowej trzeba zatem upewnić się, że jednostka, która ma ją wydać posiada status jednostki naukowej w rozumieniu ustawy o zasadach finansowania nauki.
W praktyce najczęściej ulga na nowe technologie znajduje zastosowanie do programów komputerowych. W ich przypadku bowiem stosunkowo łatwo wykazać że przyczyniają się między innymi do poprawy szybkości i jakości procesów gospodarczych, ograniczają prawdopodobieństwo błędów czy przyczyniają się do monitorowania jakości i terminowości obsługi kontrahentów przedsiębiorcy.
Minister Finansów potwierdzał w wydawanych interpretacjach indywidualnych, że nową technologią w rozumieniu przepisów podatkowych będą również takie programy, które tylko w sposób pośredni wpływają na udoskonalenie jakości oferowanych produktów i usług, za to wpływają na udoskonalenie procesów w samym przedsiębiorstwie (np. systemy SAP/ERP).
Co można odliczyć?
Zgodnie z przepisami podatkowymi podatnik uprawniony jest do obniżenia podstawy opodatkowania o 50 procent wydatków poniesionych na nabycie nowej technologii. Przez nabycie nowej technologii ustawy nakazują rozumieć nabycie praw do wiedzy technologicznej, w drodze umowy o ich przeniesienie oraz korzystanie z tych praw. Podkreślenia wymaga też, że prawo do skorzystania z ulgi na nowe technologie nie będzie przysługiwało w sytuacji wytworzenia we własnym zakresie wartości niematerialnej i prawnej.
O ile niegdyś mogło to budzić wątpliwości, o tyle teraz pozostaje poza sporem, że dla nabycia nowej technologii nie jest konieczne, aby umowa licencyjna miała charakter wyłączny. Innymi słowy, dla możliwości zastosowania ulgi na nowe technologie nie ma znaczenia ile podmiotów, oprócz przedsiębiorcy, korzysta z takiej samej lub tej samej technologii. Wydatki te muszą być faktycznie poniesione, a przedsiębiorca zamierzający z ulgi skorzystać powinien dysponować dokumentami potwierdzającymi fakt ich poniesienia.
Warto w tym miejscu wskazać, że zgodnie z przyjętą już praktyką władz skarbowych, do podstawy wyliczenia ulgi na nowe technologie wchodzić będzie wartość WNiP ujęta w podatkowej ewidencji. Organy skarbowe potwierdzają przy tym prawidłowość podejścia, zgodnie z którym do podstawy ulgi zaliczone mogą zostać wydatki ponoszone przez przedsiębiorcę nie tylko na zakup samej licencji, ale także wydatki związane z instalacją i wdrożeniem takiego systemu komputerowego, o ile oczywiście zostały one ujęte w wartości początkowej WNiP.
Organy skarbowe nie kwestionują również ujęcia w podstawie ulgi na nowe technologie wydatków poniesionych na dostosowanie interfejsów oprogramowania dotychczas funkcjonującego u przedsiębiorców, tak by mogło ono komunikować się z nowo nabywanym oprogramowaniem.
Do podstawy ulgi nie będą natomiast mogły być zakwalifikowane wydatki na nabycie urządzeń, które umożliwiają wykorzystanie nowej technologii. Takie stanowisko potwierdzone zostało przez NSA, który w wyroku II FSK 275/11 z 18/10/2012 oddalił skargę podatnika. Przedmiotem analizy składu orzekającego było to, czy wydatki na terminale, stanowiące zdaniem podatnika integralną część systemu obsługi restauracji, mogą być obok wydatków na licencję na system informatyczny ujęte w podstawie odliczenia ulgi.
Podobne stanowisko zajmował już Minister Finansów, między innymi w interpretacji IPPB5/423-627/10-2/AM z 8/12/2010 który odnosił się wówczas do dyspenserów bankowych. Z powyższych orzeczeń płynie zatem wniosek, że przyznając preferencję podatkową, ustawodawca nie objął nią wszystkich wydatków, których poniesienie jest niezbędne do korzystania z nowej technologii, ale tylko te, które wiążą się z uzyskaniem dostępu oraz praw do wiedzy technologicznej.
Kiedy można odliczyć?
Prawo do odliczenia wydatków poniesionych na nabycie nowej technologii przysługuje podatnikowi w odniesieniu do wydatków poniesionych w roku wprowadzenia nowej technologii do podatkowej ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych oraz w roku następnym. Dokonując wyliczenia korzyści podatkowej należy również brać pod uwagę przedpłaty i zadatki poniesione w roku poprzedzającym wprowadzenie nowej technologii do ewidencji WNiP.
Odliczenia dokonuje się w składanej za dany rok podatkowy deklaracji podatkowej. Organy skarbowe, w sytuacji kiedy podatnik nabył wcześniej prawa do nowej technologii, ale opinię jednostki pozyskał dopiero teraz, akceptują również możliwość dokonania korekty złożonych zeznań podatkowych. W konsekwencji warto przejrzeć technologie nabywane przez podatników również w latach poprzednich i dokonując korekty zeznań skorzystać z benefitu podatkowego.
W przypadku dużych projektów informatycznych, których wdrażanie trwa kilka lat, o ile będzie to możliwe z technicznego punktu widzenia, warto rozważyć podzielenie takiego projektu i wprowadzanie go do ewidencji podatkowej etapami. Wówczas każdy z etapów, stanowiąc oddzielną wartość niematerialną i prawną, będzie mógł być oddzielnie ujmowany w podstawie ulgi na nowe technologie. Taki zabieg pozwoli na rozliczenie większej części wydatków.
A co jeśli podatnik wykazuje stratę ?
W przypadku kiedy w roku wprowadzenia nowej technologii do ewidencji przedsiębiorca wykazuje stratę albo też wysokość osiąganych dochodów nie pozwala na rozliczenie całości ulgi, wówczas ustawodawca dopuścił możliwość rozliczenia ulgi w zeznaniach podatkowych za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe następujące po roku, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
Kiedy z ulgi nie można skorzystać?
Z dobrodziejstw ulgi na nowe technologie nie może skorzystać przedsiębiorca działający w specjalnej strefie ekonomicznej. Ustawa podatkowa przewiduje również katalog okoliczności powodujących utratę prawa do skorzystania z ulgi na nowe technologie. W razie wystąpienia tych okoliczności w ciągu 3 lat podatkowych od wprowadzenia nowej technologii do ewidencji, podatnik obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania o wcześniej odliczoną kwotę.
Podatnik traci prawo do odliczeń związanych z nabyciem nowej technologii, jeżeli:
- ogłoszona została jego upadłość likwidacyjna albo zostanie postawiony w stan likwidacji;
- udzieli w jakiejkolwiek formie lub części innym podmiotom prawa do nowej technologii;
- otrzyma zwrot wydatków w jakiejkolwiek formie.
Ta druga okoliczność może okazać się kłopotliwa w przypadku prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności w grupie spółek. W takim przypadku należy już na etapie konstruowania umów licencyjnych zwrócić uwagę, by nie zawierały one postanowień umożliwiających udzielenie sublicencji na spółki zależne.
Trzeci z powodów utraty prawa do ulgi skutkuje tym, że nie mogą z niej korzystać przedsiębiorcy, którzy nową technologię nabyli dzięki pozyskanemu wsparciu czy dofinansowaniom, w tym dotacjom unijnym. Jest on również, oprócz niewielkiej świadomości, co do możliwości skorzystania z ulgi, jednym z powodów niewielkiego wykorzystania przez przedsiębiorców tego narzędzia optymalizacyjnego.
Gniewomir Parzyjagła – radca prawny, ekspert podatkowy w KPMG
Treści dostarcza: KPMG
