Likwidacja spółki komandytowej
[20.07.2014] Postępowanie likwidacyjne ma na celu doprowadzenie sytuacji majątkowej spółki do takiej sytuacji, by możliwe stało się spłacenie długów, pokrycie kosztów postępowania likwidacyjnego i podział ewentualnej nadwyżki pomiędzy wspólników.
Zadania postępowania likwidacyjnego
Postępowanie likwidacyjne ma na celu doprowadzenie sytuacji majątkowej spółki do takiej sytuacji, by możliwe stało się spłacenie długów, pokrycie kosztów postępowania likwidacyjnego i podział ewentualnej nadwyżki pomiędzy wspólników. Znajdujący zastosowanie w postępowaniu likwidacyjnym spółki komandytowej art. 77 k.s.h., w zw. z art. 103 k.s.h., określa ogólny charakter postępowania likwidacyjnego. Z tego to charakteru wyprowadza się regułę, że likwidatorzy nie mogą wszczynać nowych spraw ani zaciągać nowych zobowiązań, jeżeli nie są one konieczne do zakończenia dotychczasowych.
Przesłanki likwidacji spółki komandytowej
Rozwiązanie spółki komandytowej może nastąpić w przypadku ziszczenia się jednego ze zdarzeń, o których mowa w art 58 k.s.h. (przepis dotyczący spółki jawnej stosuje się odpowiednio do rozwiązania spółki komandytowej z mocy art. 103 k.s.h.). Dotyczący likwidacji jako sposobu zakończenia działalności spółki jawnej art. 67 k.s.h. (zob: Likwidacja spółki jawnej) przewiduje fakultatywny charakter tego postępowania. Oznacza to, że wspólnicy mogą bądź to w pierwotnej umowie spółki, bądź w umowie zmieniającej uzgodnić inny sposób zakończenia działalności spółki.
Jak podnosi się w komentarzach, dyspozytywny charakter normy art. 67 k.s.h. (znajdujący zastosowanie do likwidacji spółki komandytowej z mocy art 103 k.s.h.) doznaje ograniczenia w dwóch przypadkach. Mianowicie w sytuacji, gdy rozwiązanie spółki następuje z powodu ogłoszenia jej upadłości (likwidację przeprowadza się wtedy w postępowaniu upadłościowym) oraz w sytuacji wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika i upadłości wspólnika. W tych ostatnich przypadkach porozumienie w sprawie sposobu zakończenia działalności spółki zawarte po powstaniu przyczyn, o których mowa, wymaga zgody odpowiednio: wierzyciela wspólnika i syndyka.
Zdarzeniami powodującymi rozwiązanie spółki komandytowej są:
- przyczyny opisane w umowie spółki,
- jednomyślna uchwała wspólników,
- ogłoszenie upadłości spółki,
- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub przez wierzyciela wspólnika,
- prawomocne orzeczenie sądu.
Przyczyny opisane w umowie spółki
Przyczynami rozwiązania spółki komandytowej przewidzianymi w umowie tej spółki mogą być takie zdarzenia, jak np. upływ okresu czasu, na który umowa została zawarta, osiągnięcie celu gospodarczego, którego osiągnięciu miała służyć zawarta umowa spółki. Jeżeli mimo ziszczenia się wspomnianych zdarzeń spółka nadal prowadzi swoją działalność, umowę spółki uważa sie za przedłużoną na czas nieoznaczony.
Jednomyślna uchwała wspólników
Do rozwiązania umowy spółki komandytowej w drodze uchwały wspólników konieczna jest zgoda wszystkich wspólników – zarówno komandytariuszy, jak i komlpementariuszy. Uchwała taka może zostać podjęta w każdym czasie.
Ogłoszenie upadłości spółki
Z chwilą zakończenia postępowania upadłościowego umowa spółki ulega rozwiązaniu. Jeżeli postępowanie upadłościowe zostanie umorzone lub zakończy się układem do rozwiązania nie dochodzi.
Śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości
Zgodnie z art. 124 k.s.h. rozwiązania spółki komandytowej nie powoduje śmierć komandytariusza. (chyba że w spółce miałby pozostać tylko jeden wspólnik).
Śmierć komplementariusza natomiast jest przyczyną rozwiązania umowy spółki. Ogłoszenie upadłości wspólnika jest przyczyną rozwiązania spółki komandytowej bez względu na fakt, czy dotyczy komandytariusza, czy komplementariusza.
Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub przez wierzyciela wspólnika
Prawo wypowiedzenia umowy spółki służy każdemu wspólnikowi i może być dokonane (jeżeli umowa spółki nie przewiduje innego terminu wypowiedzenia) co najmniej na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego. Prawo to służy także wierzycielowi wspólnika (wspólników) przy spełnieniu warunków określonych w art. 62 k.s.h. (w ciągu ostatnich 6 miesięcy prowadził bezskuteczną egzekucję z ruchomości dłużnika i na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania).
W przypadkach, o których wspomniano w ww. punktach 4 i 5 (śmierć lub upadłość wspólnika oraz wypowiedzenie umowy przez wspólnika lub przez jego wierzyciela), rozwiązanie spółki nie następuje, jeżeli:
- w umowie spółki znajduje się odpowiednie postanowienie, że w razie śmierci wspólnika, jego upadłości lub wypowiedzenia umowy spółki, umowa ta trwa nadal albo
- jeżeli w sytuacji ziszczenia się zdarzeń, o których mowa wspólnicy umówili się, że spółka trwa nadal. Fakt utrzymania spółki wymaga zgłoszenia do rejestru.
W razie śmierci lub upadłości wspólnika, spółka trwa nadal, ale pomiędzy pozostałymi wspólnikami
Prawomocne orzeczenie sądu
Z uzasadnionym ważnymi powodami żądaniem rozwiązania spółki do sądu wystąpić może zarówno komplementariusz, jak i komandytariusz.
Inne przyczyny rozwiązania spółki komandytowej
Ponadto umowa spółki komandytowej ulega rozwiązaniu gdy w spółce pozostał jeden wspólnik (bez znaczenia, czy jest nim komplementariusz, czy komandytariusz). Z faktu, że w spółce komandytowej musi być co najmniej jednej komplementariusz, wynika, iż spółka ulega rozwiązaniutakże, gdy pozostali w niej sami komandytariusze.
Kto przeprowadza likwidację spółki komandytowej
Otwarcie likwidacji spółki powoduje wygaśnięcie prokury, która w okresie trwania likwidacji nie może także zostać ustanowiona.
Likwidatorami spółki komandytowej (podobnie jak spółki jawnej) są wszyscy wspólnicy. Na mocy uchwały funkcję tę można powierzyć osobom spoza grona wspólników. Sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej interes prawny, ustanowić likwidatorami tylko niektórych spośród wspólników, jak również inne osoby.
W związku z brzmieniem art. 117 i 118 k.s.h. pojawiają się w doktrynie wątpliwości, czy funkcje likwidatora spółki komandytowej mogą pełnić komandytariusze. Według treści przytoczonych przepisów k.s.h. to komplementariusze reprezentują spółkę, a komandytariusze mogą reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnicy.
Zadaniem likwidatorów jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wszystkich wierzytelności (rozumie się przez to także ich dochodzenie sądowe), wypełnienie pozostałych zobowiązań oraz upłynnienie majątku spółki (przede wszystkim poprzez jej sprzedaż). Jeżeli powołano kilku likwidatorów, uprawnieni do reprezentacji są wszyscy likwidatorzy łącznie, chyba że wspólnicy lub sąd, który powołał danych likwidatorów postanowił inaczej. W przypadku gdy zajdzie konieczność podjęcia przez likwidatorów uchwały, podejmują ją oni większością głosów, chyba że co innego ustalili wspólnicy bądź sąd.
Likwidator może być odwołany w drodze jednomyślnej uchwały wspólników. Także sąd rejestrowy może z ważnych powodów odwołać likwidatora. Uprawnionymi do złożenia odpowiedniego wniosku są wspólnicy (każdy z osobna) oraz osoba mająca w tym interes prawny. Przez ważne powody rozumieć należy zarówno okoliczności zawinione przez likwidatora (działanie na szkodę spółki), jak i niezawinione (choroba, nieobecność). Likwidatora ustanowionego przez sąd odwołać może jedynie sąd.
Likwidatorzy powinni stosować się do uchwał wspólników. W sytuacji gdy likwidatorów wyznaczył sąd, mają oni obowiązek stosować się do jednomyślnych uchwał powziętych przez wspólników.
Stosunek łączący likwidatorów i wspólników spółki (bez względu na sposób ich powołania) jest stosunkiem cywilnoprawnym. W kwestii należności likwidatorów (gdy nie są oni wspólnikami) za wykonywane przez nich czynności w ramach postępowania likwidacyjnego zastosowanie znajdą odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia (art 735 k.c.).
Artykuł przygotowany przez ekspertów z serwisu e-prawnik.pl
