Pełnomocnictwo czy prokura?

Pełnomocnictwo czy prokura?

[02.07.2014] Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca zdolność do czynności prawnych, przy czym wystarczająca jest ograniczona zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem może być również osoba prawna.

Mocodawca i przedstawiciel

Pełnomocnictwo może zostać udzielone przez każdą osobę mającą pełną zdolność do czynności prawnych. Prokurę może ustanowić jedynie przedsiębiorca wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego (np. spółki osobowe," spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie).

Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca zdolność do czynności prawnych, przy czym wystarczająca jest ograniczona zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem może być również osoba prawna. Prokurentem może zostać tylko osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Prokurentem może być ustanowiony także wspólnik spółki handlowej.

Sposób i forma ustanowienia

Pełnomocnik spółek handlowych i innych jednostek organizacyjnych ustanawiany jest zgodnie z zasadami reprezentacji tych jednostek. Przykładowo w spółce posiadającej zarząd wieloosobowy, którego każdy członek uprawniony jest do samodzielnej reprezentacji spółki, pełnomocnik będzie mógł zostać ustanowiony przez każdego z członków zarządu. Natomiast, gdy w spółce istnieje reprezentacja zbiorowa, do ustanowienia pełnomocnictwa niezbędne jest współdziałanie określonej w umowie, bądź statucie liczby członków zarządu. Ważne wtedy jest, aby pełnomocnictwo zostało podpisane przez te osoby, nie zaś tylko przez jedną z nich.

Powołanie prokurenta w spółce kapitałowej wymaga zgody wszystkich członków zarządu, a w spółce osobowej zgody wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki. Umowa spółki lub statut mogą jednak stanowić, że prokury mogą udzielić np. wybrani wspólnicy spółki jawnej lub partnerskiej, zgromadzenie wspólników lub rada nadzorcza w spółce z o.o. albo walne zgromadzenie w spółce akcyjnej.

Forma ustanowienia pełnomocnictwa zależna jest od jego rodzaju:

  • do udzielenia pełnomocnictwa ogólnego niezbędne jest zachowanie formy pisemnej pod rygorem nieważności;
  • jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie, np. umowa sprzedaży nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego, w takiej też formie należy udzielić pełnomocnictwa;
  • w pozostałych przypadkach wystarczające jest udzielenie pełnomocnictwa ustnego.

Prokura powinna zostać udzielona na piśmie pod rygorem nieważności. Prokurent nie potrzebuje pełnomocnictwa w szczególnej formie do czynności, dla których taką formę zastrzeżono, za wyjątkiem zbycia przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości – w tych przypadkach wymagane jest udzielenie pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.

Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców. Zgłoszenie" udzielenia prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania. Do zgłoszenia do rejestru ustanowienia prokury służy formularz urzędowy oznaczony KRS-WL, który stosuje się jako załącznik do formularza wpisu, bądź zmiany danych w rejestrze. Przykładowo dla spółek kapitałowych formularzem takim są odpowiednio KRS-W3, bądź KRS-Z3.

Do zmiany informacji o prokurencie, bądź jego wykreślenia z rejestru stosuje się formularz KRS-ZL. Do wniosku, który podlega opłacie sądowej w wysokości 500 zł oraz opłacie za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w wysokości 100 zł, należy dołączyć prócz odpowiedniej uchwały także zgodę prokurenta na jego powołanie, chyba ze wniosek o wpis jest podpisany przez prokurenta którego wpis dotyczy, albo udzielił on pełnomocnictwa do złożenia wniosku o wpis, albo jego zgoda jest wyrażona w protokole z posiedzenia organu powołującego na prokurenta lub w umowie spółki.

W przypadku gdy rejestrujemy po raz pierwszy nową spółkę, uiszcza się tylko jedną opłatę sądową oraz za ogłoszenie w MsiG od pierwszej rejestracji, wpis prokury nie podlega w tym przypadku dodatkowej opłacie.

Zakres i rodzaje pełnomocnictw

Uprawnienia pełnomocnika zależne są od rodzaju udzielonego mu pełnomocnictwa. Ze względu na zakres uprawnień, wyróżniamy pełnomocnictwo:

  • ogólne – uprawnia pełnomocnika do wykonywania czynności zwykłego zarządu, np. do regulowania bieżących rachunków;
  • rodzajowe – do poszczególnych rodzajów czynności przekraczających zwykły zarząd, np. do sprzedaży kilku nieruchomości;
  • szczególne – do jednostkowych czynności, np. do sprzedaży konkretniej nieruchomości;
  • procesowe – uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego, do reprezentowania mocodawcy przed sądem.

Pełnomocnictwo może zostać udzielone jednej lub kilku osobom. Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników mogą oni działać:

  • każdy samodzielnie,
  • łącznie – tylko wszyscy razem, bądź określona ich liczba razem, np. wymagane jest współdziałanie dwóch pełnomocników do ważności czynności prawnej.          

Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, za wyjątkiem zbycia przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości – w tych przypadkach wymagane jest udzielenie pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.

Prokurent może więc składać jak i przyjmować wszelkie oświadczenia woli, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, zawierać umowy w imieniu przedsiębiorstwa, czy dokonywać czynności sądowych, np. wnieść pozew w imieniu reprezentowanego przedsiębiorstwa. Prokurent nie może reprezentować spółki w postępowaniu karnym (pełnomocnikiem może być tylko osoba wykonująca zawód adwokata – w ograniczonym zakresie radca prawny) oraz rejestrowym (niezbędne jest działanie zarządu). Prokura nie obejmuje czynności nie związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez mocodawcę.

Artykuł przygotowany przez ekspertów z serwisu e-prawnik.pl

Oceń ten artykuł: