Złożenie rezygnacji przez członka zarządu spółki kapitałowej w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r.

Złożenie rezygnacji przez członka zarządu spółki kapitałowej w świetle uchwały
Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r.

[12.05.2016] W uchwale składu 7 sędziów z dnia 31 marca 2016 r., sygn. III CZP 89/15, Sąd Najwyższy stwierdził, iż oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej o rezygnacji z tej funkcji jest składane – z wyjątkiem przewidzianym w art. 210§2 i art. 379§2 Kodeksu spółek handlowych (dalej jako "k.s.h.") – spółce reprezentowanej przez jednego z członków zarządu lub prokurenta.

Podjęcie tej uchwały miało związek z występującymi w orzecznictwie sądów powszechnych rozbieżnościami dotyczącymi adresata oświadczenia o rezygnacji składanego przez członka zarządu spółki kapitałowej. Wniosek o podjęcie uchwały złożył Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, który wskazał, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych zarysowały się trzy dominujące stanowiska, wskazujące komu – w braku odmiennych postanowień umowy (statutu) spółki – należy złożyć oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej o rezygnacji.

Zgodnie z pierwszym stanowiskiem oświadczenie o rezygnacji powinno być złożone jednemu z członków zarządu lub prokurentowi spółki stosownie do art. 205§2 k.s.h. (w przypadku spółki z o.o.) oraz art. 373§2 k.s.h. (w przypadku spółki akcyjnej).

Drugi z poglądów zakłada, że oświadczenie o rezygnacji dla swej skuteczności wymaga złożenia radzie nadzorczej lub pełnomocnikowi powołanemu uchwałą zgromadzenia wspólników spółki z o.o. lub uchwałą walnego zgromadzenia spółki akcyjnej (tj. w trybie art. 210§1 k.s.h. i art. 379§1 k.s.h.).

Zgodnie z trzecim z dominujących stanowisk oświadczenie o rezygnacji powinno być złożone organowi uprawnionemu do powoływania członków zarządu spółki (tzw. zasada lustra).

W uchwale z dnia 31 marca 2016 r. Sąd Najwyższy opowiedział się za pierwszym z zaprezentowanych stanowisk i przyjął, że oświadczenie o rezygnacji powinno zostać złożony w sposób wskazany w art. 205§2 k.s.h. oraz art. 373§2 k.s.h., tj. wobec jednego z członków zarządu lub prokurenta spółki. Zdaniem autora niniejszego tekstu stanowisko Sądu Najwyższego należy podzielić i zaaprobować. Oświadczenie o rezygnacji stanowi bowiem samoistną podstawę do wygaśnięcia mandatu członka zarządu i nie wymaga przyjęcia przez spółkę. Aby oświadczenie wywołało skutek prawny wymagane jest jednak aby dotarło ono do adresata w taki sposób aby ten mógł zapoznać się z jego treścią (zgodnie z art. 61§1 Kodeksu cywilnego). Zdaniem autora złożenie oświadczenia o rezygnacji przez członka zarządu nie powinno być proceduralnie utrudnione, a spółka nie powinna posiadać instrumentów, które utrudniają lub uniemożliwiają złożenie rezygnacji przez członka zarządu, w taki sposób, że członek zarządu staje się niejako "więźniem spółki".

Taka sytuacja może wystąpić w przypadku drugiego z zaprezentowanych stanowisk, w której adresatem oświadczenia o złożeniu rezygnacji jest rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników/walnego zgromadzenia. W sytuacji w której w spółce z o.o. brak jest rady nadzorczej, a po stronie wspólników nie ma woli aby uchwałą powołać pełnomocnika w trybie art. 210§1 k.s.h., może bowiem okazać się, że brak jest adresata któremu można złożyć oświadczenie o rezygnacji. Problemy ze złożeniem rezygnacji mogą również wystąpić w przypadku składania tego oświadczenia organowi, który jest uprawniony do powoływania członków zarządu, np. w sytuacji gdy zgromadzenie wspólników lub posiedzenie rady nadzorczej nie jest zwoływane.

Na marginesie należy zauważyć, że teza uchwały Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r. nie rozwiązuje wszystkich problemów związanych ze złożeniem oświadczenia o rezygnacji przez członka zarządu spółki kapitałowej. Nierozstrzygnięte pozostaje bowiem co w sytuacji w której rezygnację składa jedyny członek zarządu lub wszyscy członkowie zarządu składają rezygnację jednocześnie, a w spółce brak jest prokurenta. W takim przypadku brak jest możliwości złożenia rezygnacji zgodnie z art. 205§2 k.s.h. oraz art. 373§2 k.s.h. Zdaniem autora, zasadne w takim przypadku jest złożenie oświadczenia o rezygnacji zgodnie z trzecim z zaprezentowanych wyżej stanowisk, tj. zaadresowanie tego oświadczenia do organu uprawnionego do powoływania członków zarządu spółki.  Kwestia ta być może zostanie również poruszona w uzasadnieniu ww. uchwały, które dotychczas nie zostało opublikowane.

Michał Klimowicz

Treści dostarcza: Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy

Oceń ten artykuł: