Jak trzeba rozliczyć zakończenie działalności gospodarczej?
[02.07.2009] Zgodnie z art. 44 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy PIT), dochód z likwidacji działalności gospodarczej opodatkowany jest zryczałtowanym podatkiem dochodowym według stawki 10%.
PIT
Podatek ten należy uiścić w terminie płatności zaliczki za ostatni miesiąc prowadzenia działalności.
Podatnik jest zobowiązany dołączyć do deklaracji, o której mowa w art. 44 ust. 6 ustawy PIT, spis pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, w tym także dzieł sztuki, eksponatów muzealnych i aparatury audiowizualnej, jeżeli wydatki na ich nabycie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, nie będących środkami trwałymi, wycenionych według cen zakupu.
Należy pamiętać, iż nie ustala się dochodu na dzień likwidacji w przypadku gdy:
- w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
- nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
- osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej, albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
- nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową, albo w kapitałową spółkę handlową.
W przypadku zbycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które nie podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na dzień likwidacji, należy uznać, że osiągnięty dochód z ich zbycia stanowi przychód z działalności gospodarczej, zgodnie z treścią art. 14 ust. 2 pkt. 1 ustawy PIT.
CIT
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pdop) stanowią, że majątek otrzymany w związku z likwidacją osoby prawnej, zarówno w gotówce, jak i w naturze, stanowi dla wspólnika dochód z udziału w zyskach osób prawnych (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o pdop) opodatkowany podatkiem w wysokości 19 %.
Należy jednak pamiętać, że – jeżeli wspólnik posiada w likwidowanej spółce kapitałowej udział w wysokości minimum 10% i przez minimum 2 lata – uzyskany dochód (przychód) pomniejszony o koszty poniesione w celu nabycia lub objęcia udziałów, podlega zwolnieniu od podatku dochodowego na podstawie art. 22 ust. 4 ustawy o pdop.
Płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego jest spółka podlegająca likwidacji i jako płatnik jest zobowiązana do potrącenia podatku od wartości przekazywanego wspólnikowi majątku likwidacyjnego oraz wpłaty podatku w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby podatnika oraz złożyć deklarację CIT-7.
Ryczałt ewidencjonowany
Likwidując działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest zobowiązany uwzględnić uregulowania wynikające z przepisów ustawy o podatku zryczałtowanym. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy podatnicy obowiązani są sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków, na dzień zaprowadzenia ewidencji oraz na koniec każdego roku podatkowego.
Spis z natury należy sporządzić również w razie zmiany wspólnika lub zmiany umowy spółki, a także na dzień likwidacji działalności. W razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, podatnicy są obowiązani objąć spisem z natury również rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi, zaliczane do wyposażenia.
Zgodnie z art. 20 ust. 5 ustawy podatnik obowiązany jest wpisać do ewidencji spis z natury według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie to powinno być przechowywane wraz z ewidencją. W związku z tym, że likwidacja działalności wiąże się z zamknięciem ewidencji przychodów, spis z natury sporządzony na dzień likwidacji będzie stanowił ostatnią pozycję tej ewidencji. Przy czym jego wartości nie należy sumować z przychodami wynikającymi z ewidencji.
Po zakończeniu działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym wszelkie uzyskiwane dochody (przychody) ze źródeł przychodów wymienionych w ustawie o podatku zryczałtowanym podlegają opodatkowaniu na zasadach tam przewidzianych. Jeżeli zatem podatnik prowadził działalność handlową, którą następnie zlikwidował i dokona sprzedaży towarów handlowych już po likwidacji działalności, to obowiązany jest do zapłacenia od uzyskanego przychodu zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych.
Także w przypadku, gdy podatnik będzie dokonywał wyprzedaży składników majątkowych objętych remanentem likwidacyjnym lub ewidencją wyposażenia, to przychody pochodzące z tego rodzaju źródła będą opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym. Należy w tym wypadku zastosować stawkę ryczałtu właściwą dla prowadzonej wcześniej działalności. Obowiązek zapłaty ryczałtu według 3-proc. stawki wystąpi natomiast w przypadku, gdy sprzedawane przedmioty mają charakter środków trwałych zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. f) ustawy o podatku zryczałtowanym.
Karta podatkowa
Zakończenie działalności opodatkowanej w formie karty podatkowej nie wymaga sporządzania remanentu likwidacyjnego. Podatek za ostatni miesiąc prowadzenia działalności oblicza się do daty likwidacji w wysokości 1/30 stawki miesięcznej za każdy dzień. Jeżeli zatem przedsiębiorca skończy działalność 20 dnia miesiąca, to jego ostatni podatek wyniesie 20/30 stawki miesięcznej minus składka na ubezpieczenie zdrowotne. O likwidacji działalności podatnik musi zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie siedmiu dni.
Przedsiębiorca, który zamierza zamknąć działalność opodatkowaną VAT, musi dopełnić również obowiązków związanych z rozliczeniem tego podatku. Zasady opodatkowania likwidacji działalności dla potrzeb VAT reguluje art. 14 ustawy z 11. marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawy VAT).
W świetle tego przepisu zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej skutkujące obowiązkiem rozliczenia VAT następuje w przypadkach:
. rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej,
. zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, który jest obowiązany do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego,
. niewykonywania przez podatnika będącego osobą fizyczną czynności podlegających opodatkowaniu przez co najmniej dziesięć miesięcy, niezależnie od tego, czy podatnik zawiadomił właściwe organy o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej oraz niezależnie od tego, czy w ogóle miał taki obowiązek. W tym wypadku ustawodawca przyjmuje, że niewykonywanie czynności przez co najmniej dziesięć miesięcy jest równoznaczne z zaprzestaniem prowadzenia działalności.
Opodatkowaniu po zaprzestaniu działalności podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, jeżeli w stosunku do nich podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Oczywiście opodatkowanie wartości remanentu likwidacyjnego nie dotyczy podatników, którzy korzystają ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
W celu umożliwienia wywiązania się z obowiązku opodatkowania towarów pozostałych po zaprzestaniu działalności ustawodawca nałożył na podatników obowiązek sporządzenia spisu z natury (remanentu). Spis z natury powinien być sporządzony na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Obejmuje on towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w stosunku do których podatnik miał prawo do odliczenia podatku. Remanent powinien być sporządzony w terminie 14 dni od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Przepisy nie precyzują, co powinien zawierać spis. Należy w nim jednak określić takie elementy, jak: nazwa towaru, podstawa opodatkowania, kwota podatku należnego.
Podatnik musi zawiadomić właściwy dla siebie urząd skarbowy o dokonanym spisie z natury, o ustalonej wartości towarów i o kwocie podatku należnego, w terminie siedmiu dni od dnia zakończenia spisu.
Zgodnie z art. 14 ust. 6 ustawy VAT obowiązek podatkowy powstaje w dniu, w którym powinien być sporządzony spis z natury, nie później jednak niż 14. dnia od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających podatkowi.
Warto podkreślić, że zgodnie z art. 14 ust. 7 ustawy VAT dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników rozwiązanych spółek osobowych, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu z podatku przez okres 12 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego w podatku od remanentu, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.
Powstanie obowiązku podatkowego z tytułu likwidacji działalności zazwyczaj następuje w okresie rozliczeniowym, w którym występuje również podatek naliczony. Zgodnie z art. 14 ust. 9 ustawy VAT w przypadku, gdy w rozliczeniu podatku za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy od towarów pozostałych w remanencie, kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnikowi przysługuje prawo do zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku. Zwrot następuje wówczas na zasadach ogólnych.
Do najważniejszych etapów likwidacji działalności należą:
1. Zawiadomienie Urzędu Gminy (lub KRS) o dacie likwidacji działalności gospodarczej – z wnioskiem o wykreślenie z ewidencji.
2. Zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o dacie likwidacji i dacie sporządzenia remanentu likwidacyjnego – w formie pisemnej, co najmniej na 7 dni przed datą dokonania spisu z natury.
3. Zawiadomienie GUS o dacie zaprzestania prowadzenia działalności.
4. Wyrejestrowanie z ZUS.
5. Sporządzenie remanentu likwidacyjnego i ustalenie dochodu firmy na dzień likwidacji.
6. Sporządzenie remanentu likwidacyjnego dla potrzeb VAT.
7. Złożenie zgłoszenia VAT-Z o zaprzestaniu działalności.
8. Złożenie zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-2 lub NIP-3 (spółki).
9. Likwidacja rachunków bankowych firmy.
Blue Tax Group
