Jednoosobowa spółka z o.o.

Jednoosobowa spółka z o.o.

[27.04.2014] Kodeks spółek handlowych zawiera definicję spółki jednoosobowej. Zgodnie z art. 4 ust 1 pkt 3 spółką jednoosobową jest spółka kapitałowa, której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza.

W aktualnym stanie prawnym jednoosobową może być więc zarówno spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jak i spółka akcyjna.

Istotą wszystkich spółek jest współpraca co najmniej dwóch wspólników. Jednoosobowa spółka jest więc wyjątkiem od tej reguły. Wyjątek ten ma uzasadnienie w odniesieniu tylko do spółek kapitałowych, które stanowią połączenie kapitału, a nie indywidualnych cech wspólników. Wprowadzenie tego wyjątku miało na celu umożliwienie przedsiębiorcom, podejmującym działalność na większą skalę, indywidualne prowadzenie własnego przedsiębiorstwa w formie pozwalającej na ograniczenie ryzyka gospodarczego, a także na płacenie niższych podatków.

W związku ze zgromadzeniem całego kapitału spółki w jednym ręku, Kodeks spółek handlowych przewiduje dla jednoosobowej spółki z o. o. pewne odrębności zarówno na etapie tworzenia takich spółek, jak i ich funkcjonowania w obrocie.

Tworzenie jednoosobowej spółki z o.o.

Jednoosobowa spółka z o.o. może być utworzona przez osobę fizyczną a także przez inne podmioty. Wyjątkiem jest inna jednoosobowa spółka z o.o., która nie może być jedynym udziałowcem kolejnej jednoosobowej spółki. Należy jednak zauważyć, że zakaz ten dotyczy tylko chwili tworzenia kolejnej spółki. Możliwa jest więc sytuacja, w której po utworzeniu przez spółkę z o.o. jednoosobowej spółki z o.o., spółka tworząca przekształci się w spółkę jednoosobową.

Jednoosobowa spółka z o.o. powstaje nie na mocy umowy spółki, lecz na mocy aktu założycielskiego sporządzonego przez jedynego wspólnika. Odmienność ta jest jedynie redakcyjna, gdyż akt ten w świetle pozostałych przepisów kodeksu rozumiany jest jako umowa spółki.

Zgłoszenie jednoosobowej spółki z o.o. do sądu rejestrowego wymaga załączenia informacji zawierających imię i nazwisko jedynego wspólnika albo firmę (nazwę) i siedzibę oraz adres jedynego wspólnika a także wzmiankę, że jest on jedynym wspólnikiem spółki.

Po zawiązaniu spółki z o.o. powstaje spółka z o.o. w organizacji, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Zgodnie z ogólną zasadą, spółka w organizacji może być reprezentowana przez zarząd albo przez pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wszystkich wspólników. Jednakże w przypadku jednoosobowej spółki z o.o. w organizacji, jej reprezentantem nie może być jej jedyny wspólnik. W takim przypadku spółkę powinien reprezentować zarząd – bez udziału jedynego wspólnika albo pełnomocnik powołany przez jedynego wspólnika. Jedyny wspólnik – jako członek zarządu może natomiast dokonać zgłoszenia jednoosobowej spółki z o.o. do sądu rejestrowego.

Ograniczenia w funkcjonowaniu jednoosobowej spółki z o.o.

Kodeks spółek handlowych zawiera dwa kluczowe ograniczenia dotyczące funkcjonowania jednoosobowej spółki z o.o. (należy zaznaczyć, że wymogi te zostały zliberalizowane w porównaniu z poprzednio obowiązującym stanem prawnym ustawą nowelizującą Kodeks spółek handlowych z dnia 14 listopada 2003r.). Ograniczenia te dotyczą czynności prawnych zawieranych pomiędzy tą spółką a jej jedynym wspólnikiem.

Jeżeli jedyny wspólnik składa oświadczenie woli spółce, oświadczenie to powinno być złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Te same zasady mają zastosowanie w przypadku, gdy wszystkie udziały spółki przysługują jedynemu wspólnikowi i spółce.

Ograniczenie w zakresie formy nabiera jeszcze większego znaczenia w przypadku pełnienia przez jedynego wspólnika funkcji jednoosobowego zarządu. W takiej sytuacji wyraźnie widać ryzyko niekorzystnego rozporządzenia majątkiem spółki.

Oferent (jedyny wspólnik) oraz oblat (przyjmujący ofertę – czyli spółka działająca przez jednoosobowy zarząd) może z łatwością doprowadzić spółkę do rychłego upadku. W celu ochrony interesów spółki kodeks nakazuje dokonywanie wszelkich czynności prawnych pomiędzy spółką, reprezentowaną przez jej jedynego wspólnika (pełniącego funkcję jednoosobowego zarządu), a tym wspólnikiem w formie aktu notarialnego (wymogu tego nie stosuje się do czynności prawnej dokonywanej przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym). Oprócz kontroli notariusza, nad prawidłowością takiej czynności prawnej czuwa także sąd rejestrowy. Notariusz jest bowiem zobowiązany poinformować o każdej czynności prawnej dokonanej w takim przypadku sąd rejestrowy, a także przesłać do tego sądu wypis sporządzonego aktu notarialnego.

Oferent (jedyny wspólnik) oraz oblat (przyjmujący ofertę – czyli spółka działająca przez jednoosobowy zarząd) może z łatwością doprowadzić spółkę do rychłego upadku. W celu ochrony interesów spółki kodeks nakazuje dokonywanie wszelkich czynności prawnych pomiędzy spółką, reprezentowaną przez jej jedynego wspólnika (pełniącego funkcję jednoosobowego zarządu), a tym wspólnikiem w formie aktu notarialnego. Oprócz kontroli notariusza, nad prawidłowością takiej czynności prawnej czuwa także sąd rejestrowy. Notariusz jest bowiem zobowiązany poinformować o każdej czynności prawnej dokonanej w takim przypadku sąd rejestrowy, a także przesłać do tego sądu wypis sporządzonego aktu notarialnego.

Pamiętaj że:

• jednoosobowa spółka z o.o. nie może być zawiązana przez inną jednoosobową spółkę z o.o.,
• jedyny wspólnik może wykonywać wszystkie uprawnienia zgromadzenia wspólników,
• jeżeli spółka z o.o. w wyniku nabycia przez jednego wspólnika wszystkich udziałów stanie się spółka jednoosobową, fakt ten należy zgłosić do sądu rejestrowego.

Artykuł przygotowany przez ekspertów z serwisu e-prawnik.pl