Zmiana warunków otrzymania zwrotu VAT w 25 dni – konsekwencje dla podatników
[16.11.2016] Obecnie, wnioskując o zwrot podatku VAT w terminie 25 dni, przedsiębiorca musi mieć pewność, że spełnia poniżej wymienione przesłanki uprawniające go do otrzymania nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym we wskazanym powyżej terminie.
Jedną z planowanych zmian do ustawy z dnia 11 marca 2004 roku. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.; dalej: Ustawa VAT) jest wprowadzenie nowych kryteriów, które podatnik będzie zobowiązany spełnić, aby zyskać możliwość otrzymania zwrotu podatku VAT w terminie 25 dni (art. 1 ust. 5e projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw; dalej: ustawa zmieniająca).
Obecnie, wnioskując o zwrot podatku VAT w terminie 25 dni, przedsiębiorca musi mieć pewność, że spełnia poniżej wymienione przesłanki uprawniające go do otrzymania nadwyżki VAT naliczonego nad VAT należnym we wskazanym powyżej terminie. Zgodnie z Ustawą VAT kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji muszą wynikać z:
- faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone, z uwzględnieniem art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584, ze zm.; dalej SDG),
- dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34, i zostały przez podatnika zapłacone,
- importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.
Podsumowując powyższe, aby obecnie uzyskać zwrot VAT w przyspieszonym terminie należy:
- zadeklarować czynności opodatkowane na terytorium kraju lub dostawy towarów albo świadczenia usług poza terytorium kraju;
- opłacić, przed dniem złożenia deklaracji VAT, w której podatnik wnioskuje o przyspieszony termin zwrotu VAT, wszystkie faktury dokumentujące nabycia krajowa oraz dokumenty importowe;
- w przypadku transakcji dla których podatnikiem jest nabywca, wykazać w deklaracji VAT za okres w którym powstał obowiązek podatkowy VAT należny i naliczony.
Najwięcej kontrowersji wzbudza kwestia formy uregulowania należności za faktury dokumentujące zakup lokalny. Zgodnie z art. 22 ust. 1 SDG dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji. Przy czym należy zwrócić uwagę, że w przeciwieństwie do częstych zmian podejścia interpretacyjnego tego przepisu pod kątem prawa do uzyskania zwrotu w ciągu 25 dni, samo brzmienie tego przepisu nie uległo zmianie począwszy od listopada 2011 roku.
Stanowisko Ministra Finansów i sądów administracyjnych zmieniało się na przestrzeni ostatnich kilku lat między innymi odnośnie kompensaty, jako sposobu regulowania wzajemnych zobowiązań oraz własności rachunku z którego dokonano zapłaty za faktury. Jeszcze na początku 2015 roku kompensata była dopuszczalną przez organy skarbowe formą wygasania zobowiązań, która dawała możliwość uzyskania zwrotu VAT w terminie 25 dni. Jednak od połowy ubiegłego roku organy nie były już skłonne dłużej uznawać wzajemnego potrącenia zobowiązań jako spełniającego zakres wskazany w art. 22 ust. 1 SDG. W stosowaniu takiego podejścia jako prawidłowego utwierdził przedstawicieli fiskusa wyrok NSA z dnia 30 listopada 2015 roku (sygn. akt I FSK 1292/14).
Kolejną kwestią, na którą muszą zwrócić uwagę podatnicy, tym razem w przypadku dokonania zapłaty za faktury za pomocą rachunków bankowych, jest to, kto jest właścicielem rachunku, z którego dokonano płatności. Podejście organów w tym zakresie zaostrzyło się pod koniec 2014 roku i nie było to spowodowane żadnymi wydanymi przez Ministerstwo Finansów interpretacjami czy wyrokami sądowymi. W mniemaniu organów podatkowych, rachunek, z którego dokonano zapłaty za faktury, musi być wyłączanie rachunkiem bankowym należący do podmiotu wnioskującego o zwrot podatku VAT.
W związku z powyższym, przedsiębiorcy dokonujący dużych nakładów finansowych na rozwój swojej działalności, a chcący skorzystać z uprawnienia do otrzymania zwrotu VAT w ciągu 25 dni od złożenia deklaracji VAT, muszą zwrócić szczególną uwagę na to, czy na przykład, środki pochodzące z kredytu bądź pożyczki są przelewane przez bank z wyodrębnionego dla podatnika rachunku bankowego.
W przeciwnym razie podmiot gospodarczy uzyska zwrot w terminie podstawowym – 60 dni. Na kwestię wyodrębnionego rachunku bankowego podatnika należy zwrócić również uwagę przy transakcjach przeprowadzanych przy użyciu rachunków bankowych należących do notariusza, lidera konsorcjum lub innych niż banki instytucji finansowych, na które to rachunku są wpłacane wcześniej przez podmiot gospodarczy środki w celu zabezpieczenia transakcji, a zwalniane przez wyżej wymienione instytucje po podpisaniu przez podatnika umów inwestycyjnych lub aktów notarialnych. Z takimi sytuacjami mamy najczęściej do czynienia w przypadku dużych inwestycji, takich jak zakup nieruchomości (centra handlowe, logistyczne itp.).
Opisane powyżej podejście Ministra Finansów nie przystaje do obecnie występujących na rynku europejskim, w tym polskim, mechanizmów finansowania inwestycji. Niestety, nie jest to jedyna przeszkoda, z którą musza się zmierzyć podatnicy, gdyż planowane od 1 stycznia 2017 roku zmiany zaostrzające możliwość uzyskania zwrotu w 25 dni jeszcze bardziej utrudnią przeprowadzanie dużych inwestycji na polskim rynku.
Zgodnie z nowym, zaostrzonym brzmieniem art. 87 ust. 6 Ustawy VAT podatnicy będą musieli spełnić łącznie następujące warunki:
- kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, z wyłączeniem kwoty podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w ust. 1 (kwota nadwyżki z poprzedniej deklaracji), nierozliczonej w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazanej w deklaracji, wynikają z:
- faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach,
- pozostałych faktur dokumentujących należności, jeżeli łączna kwota tych należności nie przekracza 15 000 zł,
- dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34, i zostały przez podatnika zapłacone,
- importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji,
Dodatkowo kwota VAT przeniesiona z poprzednich okresów rozliczeniowych, a wykazana w deklaracji, nie będzie mogła przekroczyć 3 000 zł. Ponadto podatnik będzie zobowiązany, bez wezwania, do złożenia w urzędzie skarbowym dokumentów potwierdzających zapłatę faktur za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika. Kolejnym niezbędnym warunkiem do spełnienia będzie konieczność zarejestrowania przedsiębiorstwa jako podatnika VAT czynnego bezpośrednio 12 miesięcy przed okresem, w rozliczeniu za który przedsiębiorca występuje z wnioskiem o zwrot w terminie 25 dni oraz składanie deklaracji VAT przez cały ten rok.
Analizując planowane zmiany z jednej strony mamy drobny ukłon w stronę podatnika (brak konieczności zapłaty za faktury, jeżeli ich łączna kwota brutto nie przekracza 15 000 zł oraz za faktury, z których wynika wartość kwoty nadwyżki z poprzedniej deklaracji), a z drugiej strony jeszcze większe ograniczenia dla podmiotów zaczynających działalność gospodarczą oraz planujących przeprowadzenie znaczących inwestycji na terytorium Polski. Wejście w życie tych propozycji będzie dla polskich podatników równoznaczne z koniecznością korzystania z innych źródeł finansowania, w celu poprawienia płynności finansowej. Niestety, takie postępowanie przełoży się na wzrost kosztów danej inwestycji i prowadzenia działalności gospodarczej. Pytanie brzmi, na jaką skalę znajdzie to odzwierciedlenie w zwiększeniu ilości zgłaszanych upadłości oraz zahamowania lub spadku liczby dużych inwestycji w Polsce.
Opisane powyżej nowe zasady ubiegania się o zwrot w 25-dniowym terminie, zgodnie z art. 10 Ustawy zmieniającej, będą miały zastosowanie począwszy od rozliczenia za miesiąc styczeń 2017 roku.
Podsumowując, proponowane od 2017 roku zmiany w podatku VAT mające na celu walkę z oszustami, będą kolejnymi, które obarczają uczciwych podatników dodatkowymi obowiązkami dokumentacyjnymi (przesyłanie potwierdzeń dokonania przelewów bez wezwania organów skarbowych) oraz wpływają negatywnie na ich rachunek przepływów pieniężnych, co wiąże się ze zwiększeniem kosztów działalności gospodarczej w przyszłości.
Monika Smaga, starszy specjalista ds. podatkowych, KR Group
Treści dostarcza Portal TaxFin.pl
