Ocena i proponowane zmiany unijnych przepisów ws. porozumień wertykalnych

Ocena i proponowane zmiany unijnych przepisów ws. porozumień wertykalnych

Ocena i proponowane zmiany unijnych przepisów ws. porozumień wertykalnych

Komisja Europejska opublikowała we wtorek 8 września 2020 r., wstępną, robocza ocenę rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych stosowanych do porozumień wertykalnych (VBER – z ang. Vertical Block Exemption Regulation) wraz z wytycznymi w tej sprawie.

Porozumienia pionowe przedsiębiorców

Porozumienia wertykalne (zwane też pionowymi) to zakazane porozumienia między przedsiębiorcami ograniczające konkurencję, zawierane między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu gospodarczego, a więc niekonkurującymi ze sobą. Artykuł 101 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zakazuje porozumień między przedsiębiorstwami, które ograniczają konkurencję. Zgodnie z art. 101 ust. 3 TFUE porozumienia takie mogą jednak zostać uznane za zgodne z jednolitym rynkiem, pod warunkiem że przyczyniają się do polepszenia produkcji lub dystrybucji towarów bądź do wspierania postępu technicznego lub gospodarczego, przy jednoczesnym umożliwieniu konsumentom uzyskania słusznej części wynikających z nich korzyści bez eliminowania konkurencji.

Rozporządzenie w sprawie VBER (rozporządzenie Komisji (UE) nr 330/2010) wyłącza z zakazu, o którym mowa w art. 101 ust. 1 TFUE, porozumienia wertykalne, które spełniają określone warunki, tworząc tym samym bezpieczną przystań dla tych porozumień. Wraz z rozporządzeniem w sprawie VBER, Komisja przyjęła również wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych. Wytyczne te zawierają wskazówki dotyczące interpretacji i stosowania VBER oraz oceny porozumień wertykalnych wykraczających poza obszar „bezpiecznej przystani” określony w VBER.

Ocena funkcjonowania rozporządzenia VBER

Celem dokonanej przez Komisję Europejską oceny było zebranie wyników funkcjonowania rozporządzenia VBER, wraz z „wertykalnymi” wytycznymi, w celu podjęcia decyzji o jego wygaśnięciu, przedłużeniu w obecnej formie lub zmianie. W oparciu o te wyniki Komisja przeanalizuje warianty strategiczne dotyczące zmiany przepisów w celu rozwiązania problemów zidentyfikowanych w trakcie dokonywanej oceny.

Unijna wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, powiedziała: „Ocena wykazała, że VBER i Vertical Guidelines są użytecznymi narzędziami, które znacznie ułatwiają przedsiębiorstwom samoocenę ich porozumień wertykalnych. Jednocześnie rynek znacznie się zmienił, a w ocenie wskazano szereg kwestii, które należy rozwiązać. Komisja zastanowi się zatem, w jaki sposób rozwiązać te kwestie, aby zagwarantować, że przepisy pozostaną odpowiednie dla świata, który w coraz większym stopniu opiera się na technologii cyfrowej i zmienia się w szybkim tempie”.

Komisja rozpoczęła przegląd VBER, które wygaśnie w dniu 31 maja 2022 r., oraz towarzyszących mu wytycznych pionowych, 3 października 2018 r. Na etapie oceny zbierała dane celem zrozumienia, jak funkcjonują przepisy od czasu ich przyjęcia w 2010 r. Dane te obejmują w szczególności informacje od zainteresowanych stron, zebrane w trakcie konsultacji społecznych, które odbyły się w pierwszej połowie 2019 r., oraz podczas specjalnych warsztatów w listopadzie 2019 r.

Komisja zleciła również przeprowadzenie zewnętrznego badania, wspierającego ocenę, w celu dokonania bardziej dogłębnej analizy niektórych obszarów i szczególnych ograniczeń wertykalnych, takich jak utrzymanie cen odsprzedaży i klauzule dotyczące parytetu, których skutki dla konkurencji były przedmiotem debaty w ostatnich latach. Sprawozdanie końcowe z tego badania zostało opublikowane w maju 2020 r. Inne dane wynikają z niedawnego badania sektorowego Komisji w zakresie handlu elektronicznego, jak również z jej własnych doświadczeń w zakresie egzekwowania przepisów dotyczących ograniczeń wertykalnych oraz z doświadczeń krajowych organów ochrony konkurencji, które zajmowały się ponad 90 % sprawami wertykalnymi w ciągu ostatnich dziesięciu lat.

Ocena wykazała, że VBER i wytyczne wertykalne są nadal aktualne, ponieważ są użytecznymi narzędziami, które znacznie ułatwiają samoocenę porozumień wertykalnych i pomagają zmniejszyć koszty przestrzegania przepisów, ponoszone przez przedsiębiorstwa zawierające takie porozumienia.

Zmiany rynkowe wymuszają zmiany w przepisach

Jednocześnie ocena wykazała, że od czasu przyjęcia VBER i Vertical Guidelines rynek uległ znacznym zmianom, w szczególności ze względu na wzrost sprzedaży internetowej i nowych uczestników rynku, takich jak platformy internetowe. Doprowadziły one do szeregu zmian w modelach dystrybucji, takich jak zwiększenie sprzedaży bezpośredniej przez dostawców i większe wykorzystanie systemów dystrybucji selektywnej, które umożliwiają dostawcom ściślejszą kontrolę nad warunkami odsprzedaży. Podobnie upowszechniły się nowe rodzaje ograniczeń wertykalnych, takie jak ograniczenia dotyczące sprzedaży za pośrednictwem rynków internetowych oraz ograniczenia dotyczące reklamy internetowej, a także klauzule dotyczące parytetu sprzedaży detalicznej.

W tym kontekście w ocenie zidentyfikowano szereg problemów związanych z funkcjonowaniem przepisów. Są to między innymi następujące kwestie:

a) niektórym przepisom brakuje jasności, np. przepisom określającym umowy agencyjne;

b) niektóre przepisy są trudne do zastosowania lub nie są już dostosowane do obecnego otoczenia biznesowego, zwłaszcza jeśli chodzi o stosowanie istniejących przepisów do nowych uczestników rynku, którzy nie pasują do tradycyjnych koncepcji dostaw i dystrybucji oraz do nowych ograniczeń sprzedaży internetowej;

c) w przepisach zidentyfikowano pewne luki, takie jak brak wytycznych dotyczących oceny klauzul dotyczących parytetu cen detalicznych lub ograniczeń w zakresie korzystania ze stron internetowych służących do porównywania cen, a także obszary, które nie odnoszą się do orzecznictwa wydanego od czasu przyjęcia przepisów;

d) nadal istnieją znaczne możliwości rozbieżnej interpretacji przepisów przez krajowe organy ochrony konkurencji i sądy krajowe, co jest istotną kwestią budzącą zaniepokojenie zainteresowanych stron, ponieważ zmniejsza korzyści płynące z tych przepisów;

e) chociaż dowody wskazują na to, że wykazy najpoważniejszych ograniczeń konkurencji i wykluczonych ograniczeń są zasadniczo właściwe, nadal może istnieć możliwość dalszego zmniejszenia obciążeń dla przedsiębiorstw związanych z samooceną zgodności ich porozumień z art. 101 TFUE – można to osiągnąć poprzez wyłączenie, w niektórych szczególnych obszarach przepisów, dodatkowych porozumień wertykalnych, co do których zainteresowane strony wskazały, że w normalnych warunkach spełniałyby warunki określone w art. 101 ust. 3 TFUE;

f) istnieje również możliwość uproszczenia i dalszego obniżenia kosztów, w szczególności poprzez zmniejszenie złożoności przepisów.

W ocenie stwierdzono, że zajęcie się tymi obszarami przepisów, w których brak jest jasności lub istnieją luki lub które uznano za nieprzystosowane do ostatnich zmian rynkowych, poprawiłoby pewność prawną. Wzmocniłoby to również zdolność przepisów do zapewnienia wspólnych ram oceny dla krajowych organów ochrony konkurencji i sądów krajowych.

Co dalej?

W najbliższych tygodniach Komisja przeprowadzi dalszą ocenę w celu zbadania kwestii zidentyfikowanych podczas tej dokonanej teraz, tak by zdążyć wprowadzić zmiany do 31 maja 2022 r., kiedy to obowiązujące przepisy wygasną. Zainteresowane strony będą miały możliwość wypowiedzenia się na temat wstępnej oceny skutków oraz przedstawienia swoich opinii w trakcie konsultacji społecznych, które są planowane na koniec tego roku. W przyszłym roku Komisja Europejska opublikuje również projekt zmienionych zasad w celu uzyskania uwag zainteresowanych stron.

Redakcja Portalu Skarbiec.biz

Oceń ten artykuł: