Przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej trafił spór słynnego włoskiego producenta aut Ferrari z niemiecką firmą tuningową Mansory Design. Ferrari domagało się objęcia wspólnotową ochroną dla wzoru części swojego sportowego auta, ujawnionego na zdjęciu w grudniu 2014 r.
Ferrari FXX K
Ferrari to producent samochodów wyścigowych i sportowych założony we Włoszech. Jego najwyższej klasy model FXX K, który nie został dopuszczony do ruchu drogowego, jest przeznaczony wyłącznie do jazdy na torze. Ferrari po raz pierwszy zaprezentowało publicznie model FXX K w informacji prasowej z dnia 2 grudnia 2014 r. Ta informacja prasowa zawierała dwie fotografie, przedstawiające widok z boku i z przodu pojazdu.
Ferrari FXX K, produkowane w ograniczonej liczbie egzemplarzy, występuje w dwóch wersjach, które różnią się wyłącznie kolorem litery „V” na masce. W pierwszej wersji, przedstawionej na zdjęciach, litera „V” jest czarna, z wyjątkiem punktu poniżej, który jest w tym samym kolorze co podstawowy kolor pojazdu. W wersji drugiej litera „V” jest całkowicie czarna.
Tuning Ferrari 488 GTB
Mansory Design, którego dyrektorem generalnym jest WH, jest przedsiębiorstwem specjalizującym się w personalizacji (zwanej „tuningiem”) samochodów wysokiej klasy. Zarówno Mansory Design, jak i WH mają siedzibę w Niemczech. Od 2016 r. spółka Mansory Design produkowała i sprzedawała zestawy akcesoriów do personalizacji (znane jako „zestawy tuningowe”) przeznaczone do zmiany wyglądu Ferrari 488 GTB (model drogowy, produkowany seryjnie, dostępny od 2015 r.) w taki sposób, aby upodobnić go do wyglądu Ferrari FXX K.
Mansory Design oferuje zatem szereg „zestawów tuningowych”, które służą do zmiany wyglądu Ferrari 488 GTB: „zestaw przedni”, „zestaw tylny”, „zestaw boczny”, „pokrywa dachowa” i „tylne skrzydło”. Ponadto, oferuje dwie wersje „zestawu przedniego”, odzwierciedlające dwie wersje Ferrari FXX K: w pierwszej wersji, „V” na masce silnika jest czarne, z wyjątkiem punktu położonego poniżej, podczas gdy w drugiej wersji jest całkowicie czarne.
Mansory Siracusa 4XX i ochrona niezarejestrowanych wzorów wspólnotowych
Kompletna konwersja Ferrari 488 GTB wiąże się z wymianą dużej części widocznych paneli nadwozia. W marcu 2016 roku, podczas Międzynarodowego Salonu Samochodowego w Genewie, Mansory Design pokazało pojazd wyposażony w taką konwersję pod nazwą Mansory Siracusa 4XX.
Ferrari utrzymuje, że sprzedaż tych „zestawów tuningowych” przez Mansory Design stanowi naruszenie praw przyznanych na podstawie jednego lub kilku niezarejestrowanych wzorów wspólnotowych, których jest właścicielem.
Spoiler przedniej wargi i inne odrębne części wzoru
Ferrari twierdziło przede wszystkim, że sprzedaż „zestawów przednich” stanowi naruszenie pierwszego niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, obejmującego wygląd części jego modelu FXX K, składającej się z elementu w kształcie litery V na masce, elementu w kształcie płetwy wystającego ze środka tego elementu i zamocowanego wzdłużnie („strake”), spoilera przedniej wargi zintegrowanego ze zderzakiem i pionowego mostka pośrodku łączącego spoiler z maską. Część ta jest postrzegana jako całość, która określa specyficzne „cechy twarzy” tego pojazdu, a także wywołuje skojarzenie z samolotem lub bolidem Formuły 1. Zdaniem Ferrari, ten niezarejestrowany wzór wspólnotowy powstał w chwili publikacji komunikatu prasowego z dnia 2 grudnia 2014 r.
Pomocniczo Ferrari twierdziła, że jest właścicielem drugiego niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego dotyczącego wyglądu spoilera przedniej wargi, który powstał w momencie publikacji informacji prasowej lub najpóźniej w momencie premiery filmu zatytułowanego „Ferrari FXX K – The Making Of” w dniu 3 kwietnia 2015 r. i który Mansory Design również naruszyła sprzedając swoje „zestawy przednie”.
W dalszej kolejności Ferrari oparła swoje powództwo na trzecim niezarejestrowanym wzorze wspólnotowym dotyczącym prezentacji Ferrari FXX K jako całości, ujawnionym na innej fotografii pojazdu, przedstawionej w widoku ukośnym, która również pojawiła się w komunikacie prasowym z dnia 2 grudnia 2014 r.
Żądanie ochrony przed naśladownictwem
Ferrari domagała się również, w odniesieniu do „zestawów” oferowanych do sprzedaży na terytorium Republiki Federalnej Niemiec, praw wynikających z ochrony przed naśladownictwem na podstawie ustawy o nieuczciwych praktykach handlowych.
W pierwszej instancji Ferrari wniosła o zakazanie w całej Unii Europejskiej wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, przywozu, wywozu, używania lub magazynowania spornych akcesoriów, a także wystąpiła z szeregiem żądań dodatkowych (dostarczenie dokumentów księgowych, wycofanie i zniszczenie produktów oraz zasądzenie odszkodowania pieniężnego). Landgericht (niemiecki sąd okręgowy) oddalił te żądania w całości.
Przed sądem apelacyjnym firma Ferrari stwierdziła, że jej wnioski o zaniechanie naruszeń oraz wnioski dotyczące wycofania i zniszczenia produktów, w zakresie, w jakim opierały się na prawach przyznanych przez wzory wspólnotowe, stały się bezprzedmiotowe, ponieważ prawa te miały wygasnąć w dniu 3 grudnia 2017 r. Z drugiej strony Ferrari podtrzymała w szczególności swoje roszczenia odszkodowawcze.
Wymóg „pewnej autonomii” i „pewnej spójności formy”
Sąd apelacyjny oddalił odwołanie Ferrari. W szczególności uznał, że roszczenia Ferrari oparte na rzekomych niezarejestrowanych wzorach wspólnotowych są bezzasadne. Zdaniem tego sądu pierwszy niezarejestrowany wzór wspólnotowy, na który się powołano, odnoszący się do części Ferrari FXX K nie istniał, ponieważ Ferrari nie wykazało, że spełniony został minimalny wymóg „pewnej autonomii” i „pewnej spójności formy”. Ferrari ograniczyło się jedynie do arbitralnie określonej części pojazdu. Drugi niezarejestrowany wzór wspólnotowy zgłoszony przez Ferrari, obejmujący spojler przedniej wargi, również nie istniał, ponieważ również nie spełniał wymogu „spójności formy”. Trzeci wzór, dotyczący ogólnego wyglądu Ferrari FXX K, istniał, ale nie został naruszony przez Mansory Design.
Niemiecki trybunał zwrócił się z pytaniem o rozstrzygnięcie do TSUE
Ferrari wniosła następnie odwołanie w kwestii prawnej, które zostało uznane za dopuszczalne przez Bundesgerichtshof (niemiecki federalny trybunał sprawiedliwości). Sąd ten uznał, że wynik tego odwołania, jeśli chodzi o roszczenia oparte na naruszeniu praw rzekomo przyznanych przez niezarejestrowane wzory wspólnotowe, na które powołuje się Ferrari, zależy od wykładni rozporządzenia nr 6/2002. Konieczne jest wyjaśnienie warunków, w których wygląd części produktu może, zgodnie z tym rozporządzeniem, korzystać z ochrony jako niezarejestrowany wzór wspólnotowy.
W tym kontekście Bundesgerichtshof zmierzał po pierwsze do ustalenia, czy publiczne udostępnienie wizerunku produktu w całości w rozumieniu art. 11 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 jest równoznaczne z udostępnieniem wzorów części tego produktu. Zakładając, że tak jest w istocie, sąd pytał po drugie, czy wygląd części produktu, aby mógł stanowić odrębny wzór, oddzielony od ogólnego wyglądu produktu, musi wykazywać się, jak orzekł sąd odwoławczy, „pewną autonomią” i „pewną spójnością formy”, tak aby można było stwierdzić, że wygląd tej części nie jest całkowicie zatracony w wyglądzie tego produktu, a wręcz przeciwnie, w porównaniu z całością sprawia on ogólne autonomiczne wrażenie.
Wygląd części produktu może być chroniony jako wzór wspólnotowy
W wydanej 15 lipca 2021 r. opinii Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE Henrik Saugmandsgaard Øe zalecił, by TSUE udzielił niemieckiemu federalnemu trybunał sprawiedliwości następujących odpowiedzi:
„1) Artykuł 11 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych należy interpretować w ten sposób, że publiczne udostępnienie pełnego wzoru produktu, takiego jak wygląd pojazdu, pociąga za sobą również publiczne udostępnienie wzoru części tego produktu, takiego jak wygląd niektórych elementów nadwozia tego pojazdu, pod warunkiem że ten ostatni wzór jest łatwy do zidentyfikowania w chwili udostępnienia tego wzoru.
2) Artykuł 3 lit. a) rozporządzenia nr 6/2002 należy interpretować w ten sposób, że widoczny fragment produktu, określony przez określone linie, kontury, kolorystykę, kształt lub fakturę, stanowi „wygląd […] części produktu” w rozumieniu tego przepisu, który może być chroniony jako wzór wspólnotowy. Nie ma potrzeby, aby przy ocenie, czy dany wzór odpowiada tej definicji, stosować dodatkowe kryteria, takie jak „autonomia” lub ”spójność formy„” (opinia Rzecznika Generalnego TSUE z 15 lipca 2021 r. w sprawie C-123/20 Ferrari SpA przeciwko Mansory Design & Holding GmbH oraz WH).
Redakcja Portalu Skarbiec.biz
