Czy spółka może zaliczyć do kosztów podatkowych wartość wierzytelności odsetek i opłat w razie sprzedaży długu?

Nie można do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć przysporzeń hipotetycznych, w tym również wierzytelności. Poniesienie kosztu oznacza przynajmniej potencjalną możliwość osiągnięcia przychodu, a niezapłacone odsetki od długu nie powodują jego powstania – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

W sprawie rozpoznanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 grudnia 2018 r., sygn. akt II FSK 1636/17 podatnik (bank) złożył wniosek o wydanie interpretacji podatkowej. Wskazał, że udziela pożyczek, a w razie ich niespłacenia pożyczek, gdy ich windykacja jest bezskuteczna sprzedaje dług podmiotom trzecim. W takiej sytuacji na ten trzeci podmiot przechodzą także roszczenia o zaległe odsetki oraz o opłaty, jakie naliczył bank dłużnikowi. Cena sprzedaży tego pakietu wierzytelności obejmuje odpowiada wartości rynkowej sprzedawanych wierzytelności.

Podatnik chciał wiedzieć, czy może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość niezapłaconych odsetek oraz opłat w kwotach w kwotach nieprzekraczających przychodów osiągniętych w związku ze sprzedażą tych wierzytelności cząstkowych. W ocenie banku ma takie prawo. Zdaniem podatnika koszt poniesiony oznacza również zwiększenie strat i zmniejszenie aktywów, a ze zmniejszeniem aktywów mamy do czynienia w jego sprawie, bo sprzedaż wierzytelności. W ocenie podatnika wierzytelności z tytułu odsetek i opłat może uznać za koszt uzyskania przychodu, ponieważ sprzedając wierzytelności wyzbywa się ich ze swojego majątku. Uszczuplenie majątku w postaci wierzytelności z tytułu odsetek i opłat został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu ze sprzedaży wierzytelności, bez niego nie doszłoby bowiem do osiągnięcia przychodu.

Organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. W uzasadnieniu podkreślił że w omawianym wypadku nie doszło do poniesienia wydatku, stąd przychód ze sprzedaży wierzytelności w części dotyczących odsetek i opłat nie może zostać pomniejszony o koszty uzyskania przychodów. W razie sprzedaży wierzytelności zaliczonych uprzednio do przychodów należnych można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko stratę powstałą z tej transakcji, co wynika z art. 16 ust. 1 pkt 39 w związku z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę podatnika na interpretację podatkową. Sprawa na skutek skargi kasacyjnej podatnika trafiła do rozpoznawania do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

NSA oddalił skargę podatnika. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że pojęcie „koszty poniesione” dotyczy obciążeń realnych, które polegają na ostatecznym zmniejszeniu aktywów podatnika. Nie można do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć przysporzeń hipotetycznych, w tym również wierzytelności. Koszty uzyskania przychodów mogą stanowić koszty poniesione w związku z uzyskaniem wierzytelności, jeżeli zostały poniesione w celu uzyskania przychodów. Poniesienie kosztu oznacza przynajmniej potencjalną możliwość osiągnięcia przychodu, a niezapłacone odsetki od długu nie powodują jego powstania.

W ocenie NSA zaakceptowanie stanowiska podatnika otworzyłoby pole do optymalizacji podatkowych. Skoro wartość odsetek stanowiłaby dla podatnika w całości przychód do opodatkowania, to o wiele korzystniejsza byłaby wcześniejsza sprzedaż wierzytelności.

Autor:

radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku,

doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców

oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.

Oceń ten artykuł: