W środę 8 stycznia 2020 r., Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów, w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, podjął uchwałę w sprawie wątpliwości, co do niezależności Krajowej Rady Sądownictwa oraz skuteczności podejmowanych przez nią uchwał. Sąd Najwyższy orzekł, że rozpoznając odwołanie od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, SN musi badać niezależność KRS i uchylać jej uchwały, jeśli stwierdzi jej brak (sygn. akt I NOZP 3/19). Sąd Najwyższy postanowił nadać podjętemu rozstrzygnięciu moc zasady prawnej.
Składowi 7 sędziów SN pytanie o rozstrzygniecie wątpliwości przedstawił Sąd Najwyższy postanowieniem z 3 grudnia 2019 r. (sygn. akt NO 75/19). Sąd zapytał, czy rozpoznając odwołanie od uchwały KRS w przedmiocie przedstawienia Prezydentowi RP kandydata na urząd sędziego, zważywszy na wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 19 listopada 2019 r. w połączonych sprawach C-585/18, C-624/18 i C-625/18 – ma obowiązek zbadać z urzędu, niezależnie od granic podstaw odwołania, czy KRS jest organem niezależnym od władzy ustawodawczej i wykonawczej? A w przypadku ustalenia przez SN, że tak nie jest, to czy ustalenie to stanowi samoistną podstawę uchylenia przedmiotowej uchwały KRS – i jeśli tak, to czy taka uchwała podlega uchyleniu w całości, niezależnie od granic zaskarżenia?
Wyrokiem z 19 listopada 2019 r., TSUE orzekł, że prawo wspólnotowe sprzeciwia się rozstrzyganiu sporów dotyczących stosowania prawa UE przez organ, którego utworzenie i sposób powoływania jego członków wzbudzają wątpliwości co do niezależności tego organu od czynników zewnętrznych, w szczególności od bezpośrednich lub pośrednich wpływów władzy ustawodawczej i wykonawczej. Rozstrzygnięcie o tej niezależności, TSUE pozostawił w rękach Sądu Najwyższego.
W odpowiedzi, Sąd Najwyższy w ustnym uzasadnieniu podjętej uchwały, nawiązując do wyroku TSUE, orzekł, że:
„W świetle tego wyroku, stopień niezależności KRS jest samodzielną okolicznością podlegającą uwzględnieniu przy rozpoznawaniu odwołań od uchwał KRS. Z tego względu, Sąd Najwyższy, dokonując kontroli legalności uchwał KRS, zobowiązany jest badać również zarzuty braku niezależności Krajowej Rady Sądownictwa, podnoszone przez skarżącego uchwałę. W sytuacji, gdy skarżący wykaże wpływ braku niezależności KRS na treść uchwały, podlega ona uchyleniu w zakresie, w jakim została zaskarżona, zgodnie z podstawowymi zasadami postępowania cywilnego i przyjętym w prawie polskim modelem kontroli uchwał KRS. Dokonując tej kontroli Sąd Najwyższy uwzględnia wskazane w wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r. kryteria pozwalające zarówno na ocenę KRS, jak i kandydatów przedstawionych do powołania Prezydentowi RP” (uchwała SN z 08.01.2020 r., sygn. akt I NOZP 3/19).
SN zwrócił uwagę, że KRS powinna stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, zapewniając ochronę tych wartości, uwzględniającą nieuprawniony wpływ organów władzy ustawodawczej i wykonawczej, jak i innych organów, grup i środowisk. Sąd Najwyższy postanowił nadać podjętej 8 stycznia uchwale moc zasady prawnej.
Redakcja Portalu Skarbiec.biz
