Obowiązkiem projektanta budowlanego, działającego na rzecz inwestora, jest ustalenie wpływu projektowanej inwestycji na zapewnienie naturalnego oświetlenia budynków sąsiadujących z planowaną inwestycją. To projektant jest zobowiązany do przeprowadzenia analizy spełnienia wymogu zagwarantowania odpowiedniego poziomu nasłonecznienia okolicznych budynków. W sytuacji, gdy przedstawiony przez inwestora projekt spełnia wszelkie wymogi prawne oraz techniczne, nie ma podstaw do powołania biegłego sądowego. – Wyrok NSA z 3.11.2016 r., II OSK 191/15
W niniejszej sprawie NSA odniósł się do kwestii ustalenia, czy organ administracji publicznej, podejmując decyzję o pozwoleniu na budowę i oceniając kwestię spełnienia norm nasłonecznienia, mógł swoje rozstrzygnięcie wydać tylko na podstawie analizy nasłonecznienia przedstawionej przez inwestora, czy też powinien był w tym przedmiocie powołać biegłego sądowego.
Wyrok NSA został podjęty na podstawie następującego stanu faktycznego. Inwestor postanowił wybudować budynek mieszkalny wielorodzinny. Prezydent miasta zatwierdził projekt budowlany przedstawiony przez inwestora i udzielił mu pozwolenia na budowę. Decyzja ta spotkała się z niezadowoleniem okolicznych mieszkańców. Odwołanie do wojewody od powyższej decyzji złożyła wspólnota mieszkaniowa wskazując, że planowana inwestycja nie spełnia norm nasłonecznienia budynku wspólnoty mieszkaniowej (sąsiadującego z planowaną inwestycją), a jej realizacja w dużej mierze pozbawi budynek wspólnoty mieszkaniowej naturalnego światła, tym samym naruszając przepisy rozporządzenia z 12.4.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 ze zm.). Wspólnota mieszkaniowa wniosła również o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na powyższą okoliczność.
Wojewoda utrzymał w mocy decyzję organu I instancji, nie uwzględniając odwołania oraz nie powołując biegłego. Odniósł się do § 60 rozporządzenia, z którego wynika, że pokoje w mieszkaniu powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej trzy godziny w dniach równonocy tj. 21 marca i 21 września w godzinach 7:00–17:00, jednakże w zabudowie śródmiejskiej – tak jak w omawianej sprawie – dopuszczalny czas nasłonecznienia może być skrócony do 1,6 godziny. Według wojewody planowany projekt inwestycji spełniał te wymogi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku, który zapadał w wyniku rozpatrzenia skargi złożonej przez wspólnotę mieszkaniową na decyzję wojewody, stwierdził, iż skarga jest bezzasadna, a zaskarżone rozstrzygnięcie nie narusza prawa. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że przedłożony przez inwestora projekt budowlany obejmuje swoim zakresem kompletne opracowanie dotyczące usytuowania projektowanego budynku, w tym ilustrujące zachowanie wymogów nasłonecznienia w okolicznych budynkach, mając także na uwadze budynek wspólnoty mieszkaniowej. Co więcej, inwestor z własnej inicjatywy przedstawił dodatkowo analizę nasłonecznienia uwzględniającą rzeczywiste położenie budynku wspólnoty mieszkaniowej. Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż wojewoda nie miał podstaw by kwestionować tę dokumentację.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną wspólnoty mieszkaniowej, dochodząc do następujących wniosków, popartych orzecznictwem sądowoadministracyjnym:
- Obowiązkiem organu rozstrzygającego o pozwoleniu na budowę jest ocena czy na podstawie części opisowej projektu i rysunków projektu, uzasadniony interes osób trzecich jest poszanowany zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1332 ze zm.; dalej jako: PrBud), oraz w szczególności z przepisami dotyczącymi „przesłaniania i zacieniania”, tj. § 13, 57 i 60 WarunkiTechR;
- Organ obowiązany jest zbadać czy w przygotowaniu projektu uczestniczyły uprawnione do tego osoby a także czy załączone do projektu rysunki faktycznie mogą być wykorzystane do oceny oświetlenia i nasłonecznienia sąsiednich, istniejących już budynków, poza tym winien dokonać odpowiednich obliczeń, na podstawie których koncepcje i twierdzenia inwestora akceptuje bądź neguje (por. wyrok NSA z 29.6.2011 r., II OSK 1138/10, Legalis);
- Analiza spełnienia wymogu zapewnienia naturalnego oświetlenia mieszkań, która powinna stanowić element opisu projektu zagospodarowania terenu, powinna być sporządzona przez projektanta. Ponadto, w świetle art. 20 ust. 1 pkt 1 i 3 PrBud, zobowiązany jest on do opracowania projektu budowlanego zgodnie z przepisami prawa i zasadami wiedzy technicznej oraz, w razie powzięcia przez organ wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań, wyjaśnienia wszelkich spornych kwestii (por. wyrok NSA z 2.6.2011 r., II OSK 927/10, Legalis).
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że w przedmiotowej sprawie przedstawiony przez inwestora projekt inwestycji zawierał wszystkie niezbędne dane i spełniał powyżej opisane wymogi. Wobec tego nie istniały żadne podstawy do powołania biegłego.
Komentarz
Stanowisko NSA zawarte w omawianym orzeczeniu należy uznać za słuszne – obowiązek wykazania, że zaprezentowane wyżej wymogi zostały spełnione, leży po stronie inwestora, a nie organu administracji publicznej. Jeżeli inwestor nie wykaże, że wymogi te zostały spełnione, nie uzyska od organu decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę inwestycji. Organ administracji publicznej w takiej sytuacji nie będzie w tym przedmiocie zastępował inwestora i uzupełniał braków w zakresie niezbędnych wymogów.
W przypadku, gdy projekt planowanej inwestycji spełnia wszystkie prawem wskazane wymogi oraz zasady wiedzy technicznej, brak jest podstaw, aby organ kwestionował złożony projekt i powoływał biegłego sądowego. To projektant, posiadając wiedzę fachową w zakresie swoich ustaleń, ustala (i ponosi za to odpowiedzialność), czy i w jakim stopniu nowa inwestycja będzie miała wpływ na sąsiadujące, wzniesione wcześniej, okoliczne budynki. Dopiero, gdy odnośnie do przedstawionego projektu organ rozstrzygający o pozwoleniu na budowę poweźmie wątpliwości, które mogą wskazywać na nieprawidłowości w sporządzonym projekcie, powinien powołać biegłego sądowego w celu weryfikacji poprawności sporządzanego projektu.
Monika Sitowicz, adwokat
Kamil Igielski, aplikant radcowski
