W piątek 16 października 2020 r. Izba Cywilna Sądu Najwyższego postanowiła zwrócić się do powiększonego składu SN z wnioskiem o rozstrzygnięcie, czy zawezwanie do próby ugodowej może przerwać bieg przedawnienia roszczenia, i wyjaśnienie, czy na ocenę skuteczności takiego przerwania mogą mieć decydujący wpływ dodatkowe okoliczności (sygn. sprawy IV CK 107/20).
Izba Cywilna SN przedstawiła do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sąd Najwyższego następujące zagadnienia prawne:
- Czy zawezwanie do próby ugodowej może przerwać bieg przedawnienia roszczenia, a jeśli tak, czy przerwa biegu przedawnienia zależy od tego, czy wierzyciel, mając na względzie zachowanie dłużnika, mógł rozsądnie oceniać, że postępowanie pojednawcze doprowadzi do zawarcia ugody?
- Czy jeżeli zawezwanie do próby ugodowej spowodowało przeprowadzenie postępowania pojednawczego, w postępowaniu rozpoznawczym dopuszczalne jest ustalenie, że nie przerwało ono biegu przedawnienia roszczenia?
Wątpliwości budzi analiza regulacji art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego, która wymaga, aby czynność przerywająca bieg terminu przedawnienia dokonywana była przed sądem lub innym powołanym do tego organem i zmierzała bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia roszczenia. Natomiast łatwość podejmowania zawezwania do próby ugodowej, przy masowej skali tego zjawiska, sprawiają, że bieg przedawnienia roszczenia rozpoczyna się ex novo, skutkując poważnym wydłużaniem ustawowych terminów przedawnienia roszczeń.
SN wyraża również wątpliwość, czy każde ww. zawezwanie powinno przerywać bieg terminów przedawnienia. Dla skuteczności osiągnięcia takiego celu, poprzez wszczęcie postępowania pojednawczego, powinno się przede wszystkim ocenić, czy wierzycielowi uzasadnione do tego podstawy dawało zachowanie dłużnika. Czy mógł on sądzić, że jest w ogóle szansa na zawarcie z dłużnikiem ugody.
Co do drugiego z przedstawionych powiększonemu składowi Sądu Najwyższego pytań, Izba Cywilnego SN wnosi o rozstrzygnięcie, czy już po skutecznym wszczęciu postępowania pojednawczego na skutek zawezwania do próby ugodowej, już na etapie postępowania rozpoznawczego można rozstrzygać o tym, czy zawezwanie to zostało poczynione jedynie w celu przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia. A w konsekwencji ustalenie takie w postępowaniu rozpoznawczym mogłoby doprowadzić do uznania, że dokonane na podstawie tego „sztucznego” zawezwania czynności nie przerwały biegu terminu przedawnienia. Jak bowiem stwierdził SN na posiedzeniu w Izbie Cywilnej:
„W niektórych orzeczeniach Sądu Najwyższego przyjęto, że niestwierdzenie tego stanu rzeczy w postępowaniu pojednawczym stoi na przeszkodzie późniejszej ocenie tej kwestii w postępowaniu rozpoznawczym, podczas gdy w innych wskazuje się wprost lub implicite, że ocena ta może i powinna nastąpić ex post w procesie o zasądzenie świadczenia, w którym pozwany podnosi zarzut przedawnienia” (www.sn.pl, sprawa sygn. IV CK 107/20).
Redakcja Portalu Skarbiec.biz
