Wynagrodzenie obligatariusza – elastyczny wybór dla Emitenta, atrakcyjna propozycja dla Inwestora
[29.08.2012] Decyzja o zakupie obligacji przez obligatariusza jest elementem jego strategii inwestycyjnej. Ogromny wpływ na decyzję o nabyciu obligacji ma określone w warunkach emisji – wynagrodzenie obligatariusza.
Wynagrodzenie obok cech emitenta oraz sposobu zabezpieczenia obligacji wpływa najbardziej na atrakcyjność emisji. Inwestor kieruje się głównie stopą zwrotu z inwestycji, a gdy nabywa obligacje z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży, poziom i rodzaj wynagrodzenia decyduje o atrakcyjności obligacji na wtórnym rynku papierów wartościowych.
Obligacja jest instrumentem, który przysparza korzyści zarówno ich wystawcy, jak i nabywcy. Emitując obligacje, emitent uzyskuje określone środki pieniężne od obligatariuszy (nabywców obligacji) na realizację zamierzeń gospodarczych (funkcja kredytowa, ale w zamian za to podejmuje zobowiązanie do spełnienia na ich rzecz w późniejszym czasie określonych świadczeń wynikających z obligacji (funkcja lokacyjna)
Wynagrodzenie obligatariusza sprowadza się do nadwyżki, jaka powstanie per saldo w jego majątku – po odjęciu od wartości świadczenia do którego zobowiązał się emitent – sumy zainwestowanej w obligacje.
Świadczenia wynikające z obligacji, determinujące wysokość wynagrodzenia dla obligatariuszy mogą zostać określone w sposób elastyczny, bowiem ustawa o obligacjach nie wprowadza sztywnych wymogów dla jego ustanowienia. Zasady zwrotu kapitału zainwestowanego przez obligatariuszy oraz poziom ich wynagrodzenia określa emitent, dostosowując je do planowanego zwrotu inwestycji finansowanej z emisji.
Świadczenie do którego zobowiązał się emitent może mieć charakter pieniężny lub (i) niepieniężny.
Świadczenie pieniężne polega na zapłacie obligatariuszowi odpowiedniej sumy pieniężnej. Głównym świadczeniem jest wypłata kwoty odpowiadającej wartości nominalnej obligacji w terminie zapadalności (dacie wykupu obligacji). Sprowadza się to de facto do zwrotu nabywcy obligacji środków, jakie ten przekazał emitentowi na realizację jego przedsięwzięć gospodarczych.
Z kolei realnym wynagrodzeniem dla obligatariusza za udostępnienie emitentowi kapitału, a przez to również przejęcie w pewien sposób odpowiedzialności za powodzenie inwestycji są tzw. świadczenia uboczne, wynikające z oprocentowania obligacji lub dyskonta. Oprocentowanie obligacji może być stałe lub zmienne. Odsetki zmienne mogą uwzględniać zmianę sytuacji gospodarczej w okresie realizacji świadczeń poprzez odesłanie do różnych wskaźników (np. stopy wzrostu inflacji, stopy oprocentowania w rozliczeniach międzybankowych WIBOR) – obligacje indeksowe.
Możliwe jest również takie ukształtowanie wynagrodzenia obligatariusza, iż emitent nie zwraca mu zainwestowanego kapitału, lecz wypłaca mu jedynie odsetki, których terminy płatności i wysokość gwarantują opłacalność dla nabywcy papierów dłużnych (obligacje wieczyste/rentowe). Wynagrodzenie dyskontowe polega natomiast na tym, że obligatariusz nabywa obligacje po cenie emisyjnej, która jest niższa od ceny nominalnej obligacji. Nabywca zarabia na powstałej w ten sposób korzyści.
Korzyści nabywcy obligacji nie muszą jednak wynikać jedynie z oprocentowania lub dyskonta. Wynagrodzenie może zostać ustalone wyłącznie (lub posiłkowo) w oparciu oświadczenia niepieniężne. Świadczenia niepieniężne, jakie przewiduje ustawa o obligacjach, sprowadzają się w szczególności do realizacji przyznanego obligatariuszowi prawa do udziału w zysku emitenta (obligacje partycypacyjne); prawa do zamiany obligacji na akcje spółki będącej emitentem (obligacje zamienne); prawa pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji spółki będącej emitentem (obligacje z prawem pierwszeństwa).
Stosunkowo szczegółowa regulacja powyższych świadczeń niepieniężnych w ustawie o obligacjach nie przesądza jeszcze o braku możliwości ustalania innych tego rodzaju świadczeń. Wydaje się, że w oparciu o swobodę kształtowania stosunków prawnych świadczenia niepieniężne można określić w sposób dowolny, mając oczywiście na względzie właściwość kreowanego zobowiązania, zgodność z prawem i zasadami współżycia społecznego -. Przykładowo, emitent obligacji może zobowiązać się do zapewnienia dostaw wyrobów lub świadczenia usług pochodzących z przedsięwzięcia sfinansowanego dzięki emisji obligacji, lub emitent może zobowiązać się do zamiany obligacji na akcje innej spółki (obligacje wymienne).
Elastyczność w ustalaniu warunków świadczeń z obligacji polega również na tym, iż mogą one mieć charakter jednolity (emitent zobowiązany jest do jednego rodzaju świadczenia), alternatywny (emitent lub obligatariusz ma prawo wyboru spośród świadczeń wskazanych w warunkach emisji) lub kumulatywny (emitent zobowiązany jest spełnienia kliku określonych w warunkach emisji świadczeń). Ponadto, w warunkach emisji emitent ustala również, kiedy nastąpi spełnienie świadczeń wobec obligatariuszy. Zapłata wynagrodzenia może następować okresowo lub jednorazowo.
Podsumowując, emitent może w stosunkowo dowolny sposób wpłynąć na wysokość i zasady wynagrodzenia obligatariusza poprzez określenie świadczeń wynikających z obligacji. Ustalenie wynagrodzenia nie może być przypadkowe i winno być dostosowane do potencjału gospodarczego emitenta oraz uwzględniać zapotrzebowanie rynku (obligatariuszy) na dany typ obligacji. Rozważne i uzasadnione biznesowo określenie wynagrodzenia zwiększy atrakcyjność tych papierów wartościowych dla potencjalnych nabywców, a emitentowi zapewni realną możliwość spłaty zobowiązań.
Piotr Wielgosz, Kancelaria Ślązak, Zapiór i Wspólnicy
Treści dostarcza: Kancelaria Ślązak, Zapiór i Wspólnicy
