Trzecia umowa umową na czas nieokreślony, tylko wtedy, gdy wszystkie zostały zawarte po wejściu Polski do UE


Trzecia umowa umową na czas nieokreślony, tylko wtedy, gdy wszystkie zostały zawarte po wejściu Polski do UE

[15.05.2014] Kiedy zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony?

Pracownik domaga się ustalenia, że był zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony. Pierwszą umowę o pracę na czas określony strony zawarły na samym początku 2004 roku, kolejną w 2006 roku i ostatnią w 2009 roku. W obu przypadkach, pomiędzy rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej nie było przerwy. Czy pracownik ma rację?

Dziesiąta rocznica wejścia Polski do Unii Europejskiej zbiega się z momentem wejścia na stałe w życie art. 251 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym, zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca. Przepis ten stanowi implementację dyrektywy Rady 99/70/WE, mającą na celu przeciwdziałanie nadużywaniu umów terminowych, której termin wdrożenia upłyną dla Polski w dniu wstąpienia do Unii Europejskiej.

Mechanizm ten działa w ten sposób, że w przypadku zajścia przesłanek, trzecia umowa na czas określony z mocy prawa podlega przekształceniu w umowę na czas nieokreślony. Ze wszystkimi tego skutkami, również tymi, odnoszącymi się do wyższej ochrony pracownika przed wypowiedzeniem w postaci, m.in. konieczności wskazania przez prawodawcę przyczyny wypowiedzenia. Czego nie ma w przypadku umowy na czas określony.  

Skutku, w postaci zastąpienia ex lege trzeciej umowy o pracę na czas określony umową na czas nieokreślony nie niweczy również aneksowanie umowy zmieniające termin jej rozwiązania. Zgodnie bowiem z § 2 cytowanego wyżej artykułu, uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po jej rozwiązaniu, kolejnej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1.

Nie dotyczy to jednak wprost dwóch rodzajów umów terminowych, tj. umowy zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy oraz tej, zawartej w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie (art. 251 § 3 K.p.). Podobnie, omawiany przepis nie obejmuje sytuacji, gdy pierwsza z zawartych umów, to umowa na okres próbny czy też umowa zawarta na czas wykonywania określonej pracy (zob. m.in. wyr. SN z dnia 8 lipca 2009 r., sygn. akt I PK 46/09, i wyr. SN z dnia 10 lutego 2012 r., sygn. akt II PK 145/11).

Wykładnia i stosowanie wspomnianego przepisu z pozoru nie wydaje się być problematyczna. W praktyce jednak powstało pytanie, czy skutek następuje w sytuacji, gdy wszystkie trzy umowy zostały zawarte po dacie akcesji, tj. 1 maja 2004 roku, czy też wystarczające jest, gdy tylko ostatnia z nich spełnia ten warunek. Kilkukrotnie w tym zakresie wypowiadał się Sąd Najwyższy, ostatnio w uchwale podjętej w składzie 7 sędziów z dnia 26 lutego 2014 roku, sygn. akt I PZP 4/13. Stwierdził on w niej, że „Przepis art. 251 § 1 k.p. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 213, poz. 2081) nie ma zastosowania w przypadku, w którym kolejne umowy o pracę na czas określony były zawierane przed dniem 1 maja 2004 r., natomiast następna taka umowa została zawarta już po tym dniu (art. 15 powołanej ustawy z dnia 14 listopada 2003 r.)."

W rezultacie, odpowiedź na postawione we wstępie pytanie będzie negatywna. W sytuacji bowiem, gdy pierwsza umowa o pracę na czas określony została zawarta przed dniem 1 maja 2014 roku skutek z art. 251 K.p. nie nastąpi.  

Treści dostarcza: Kancelaria Prawa Pracy – Sylwia Puzynowska

Oceń ten artykuł: