Istotne zmiany dla przedsiębiorców w obliczu projektu nowej ustawy o VAT
[31.01.2016] W projekcie ustawy o VAT z dnia 15 września 2015 r., w miejsce tradycyjnej nowelizacji aktualnych przepisów, zaproponowano implementację zupełnie nowego aktu prawnego.
Liczący ponad czterysta artykułów projekt w dużej mierze powtarza obecne regulacje, wprowadza jednak nową systematykę, zmienione definicje oraz szereg rozwiązań, które w sposób istotny wpłyną na warunki prowadzenia działalności gospodarczej. Najważniejsze spośród planowanych zmian to m.in. wprowadzenie instytucji podzielonej płatności oraz nowej czynności opodatkowanej uzyskanych korzyści podatkowych czy nowe terminy zwrotu podatku VAT.
Walka z oszustwami
W projekcie nowej ustawy o VAT (dalej: Projekt ustawy) proponowanesą rozwiązania legislacyjne mające uszczelnić system poboru podatku. Projekt wprowadza zasadę ogólną, zgodnie z którą podatnik-nabywca odpowiada solidarnie z dostawcą za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na czynność dokonaną na rzecz tego podatnika.
Zmiana ta spowoduje istotne zwiększenie ryzyka podatkowego po stronie przedsiębiorców nabywających towary i usługi od podatników. Dla tych którzy chcieliby uniknąć silidarnej odpowiedzialności, projekt przewiduje wprowadzenie instytucji podzielonej płatności (ang. split payment), w której nabywca płaci dostawcy kwotę odpowiadającą wartości netto nabywanych towarów lub usług, natomiast kwotę VAT wpłaca na specjalne konto kontrahenta będące pod nadzorem organu podatkowego (numer wyodrębnionego rachunku bankowego sprzedawcy będzie zarejestrowany w Centralnym Rejestrze Podatników i podany do publicznej wiadomości).
Dostawcy korzystający z procedury split payment otrzymywać będą efektywną zapłatę jedynie w wartości netto sprzedawanych towarów lub usług. Z kwot zgromadzonych na specjalnym koncie opłacać będą mogli jedynie podatek VAT, a inne podatki oraz wydatki będą mogli z tego konta opłacać wycząnie po usyskaniu zgody Naczelnika Urzędu Skarbowego. W konsekwencji wprowadzenia tego mechanizmu podatnicy pozbawieni zostaną nie tylko znacznej części środków na finansowanie działalności, ale utracą również władzę nad częścią własnych pieniędzy zgromadzonych na specjalnym koncie. Uniknięcie mechanizmu solidarnej odpowiedzialności według Projektu ustawy oznacza więc dla podatników istotne zagrożenie pogorszenia ich płynności fiansowej.
Korzyść podatkowa podlega VAT
Projekt ustawy wprowadza nową czynność opodatkowaną, tj. uzyskanie korzyści podatkowej w VAT polegającej na zmniejszeniu podatku należnego lub zwiększeniu podatku naliczonego w bieżącym lub w najbliższych pięciu latach podatkowych. Podatnicy mieliby obowiązek składania informacji na temat operacji gospodarczych prowadzących do uzyskania korzyści przekraczających określoną wysokość. Brak złożenia obowiązkowej informacji lub podanie nieprawdy w informacji podatkowej złożonej dobrowolnie będzie skutkować opodatkowaniem korzyści 46% stawką VAT. Niezależnie od wątpliwości co do zakresu definicji korzyści podatkowej, istotne zastrzeżenia budzi zgodność omawianej regulacji z przepisami unijnymi.
Trudniej o odliczenie i zwrot
Zgodnie z Projektem ustawy, prawo do odliczenia VAT warunkowane będzie ścisłym związkiem podatku naliczonego z czynnościami dającymi prawo do odliczenia, a także prawidłowym udokumentowaniem zakupu towarów lub usług przez nabywcę oraz przez wystawcę faktury. Projekt ustawy wprowadza nowe terminy zwrotu VAT, a także dodatkowe warunki uzyskania zwrotu powyżej określonej kwoty, np. w postaci obowiązku przedkładania wykazu dostawców oraz ewidencji w przypadku zwrotu przekraczającego 1 mln zł.
Sankcje – zawyżenie podatku naliczonego lub zaniżenie podatku należnego
Projekt ustawy przywraca sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% kwoty zaniżenia podatku w przypadku niezadeklarowania lub zadeklarowania podatku w nieprawidłowej wysokości. Sankcyjna stawka podatku wzrastałaby do 40% kwoty zawyżenia podatku naliczonego w przypadku posłużenia się fakturą wystawioną przez podmiot niebędący podatnikiem lub z błędnie wykazanym na niej podatkiem.
Podsumowanie
Można się spodziewać, że w wyniku prac legislacyjnych, ostateczny kształt nowej regulacji będzie różnił się od przedstawionego Projektu ustawy. Z dużą dozą pewności można jednak stwierdzić, że przedsiębiorcy zmuszeni będą spojrzeć zupełnie od nowa na swoje rozliczenia oraz stosowane modele biznesowe. Szczególnie, że projektowane przepisy zasadniczo wyłączają możliwość wnioskowania o interpretację indywidualną na gruncie VAT, a uzyskane dotychczas interpretacje utracą moc ochronną.
Tomasz Grunwald, partner w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ds. VAT w KPMG w Polsce
Treści dostarcza: KPMG
