Zmiany w zakresie dziedziczenia długów spadkodawcy

Zmiany w zakresie dziedziczenia długów spadkodawcy

[27.11.2015] W dniu 18 października 2015 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 20 marca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 539) – dalej: "Ustawa zmieniająca", która wprowadziła w prawie spadkowym długo oczekiwane, istotne zmiany w zakresie dziedziczenia spadku.

Zmianie ulegała obowiązująca dotychczas zasada dziedziczenia spadku wprost, tj. bez ograniczeń za długi spadkowe spadkodawcy. Zasada ta znajdowała zastosowanie w sytuacji, gdy spadkobierca nie złożył oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule do dziedziczenia.

Zgodnie z nowym art. 1015 § 2 Kodeksu Cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93) – dalej: "KC" brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule swego powołania do spadku jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza na podstawie nowego art. 1031 § 2 KC spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku.

Powyższe oznacza, że bezczynność spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule do dziedziczenia prowadzić będzie w myśl nowych regulacji do przyjęcia spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku, a nie jak dotychczas do przyjęcia spadku bez ograniczenia za długi spadkowe spadkodawcy.

Zauważyć należy, że na gruncie nowego art. 1031 § 2 zd. 2 KC ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

Kwestię sporządzania inwentarza reguluje nowy art. 10311 KC. W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnia się przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku (art. 10311§ 3 KC). Nowy art. 10311 § 1 KC przyznaje spadkobiercy, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zapisobiercy oraz wykonawcy testamentu uprawnienie do złożenia w sądzie albo przed notariuszem wykazu inwentarza.

Wykaz inwentarza może być złożony wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu (art. 10311§ 2 KC). Na podstawie nowego art. 10313 § 1 KC spadkobierca, zapisobierca windykacyjny i wykonawca testamentu, który złoży wykaz inwentarza spłacać będzie długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem.

Nie może jednak zasłaniać się brakiem znajomości wykazu inwentarza złożonego przez innego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu. W przypadku sporządzenia spisu inwentarza spadkobierca spłacać będzie długi spadkowe zgodnie ze sporządzonym spisem od chwili jego sporządzenia art. 10313 § 2 KC. Ustawodawca przewidział wzór formularza w celu ułatwienia sporządzenia wykazu inwentarza. Wykaz inwentarza składa się do sądu lub do notariusza, gdzie zostanie zaprotokołowany.

Powyższe zmiany niewątpliwie zapewniają większą ochronę spadkobiercom jako przyszłym dłużnikom spadkodawcy. Na podstawie art. 6 Ustawy Zmieniającej nowe przepisy KC w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do spadków otwartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Nowe przepisy będą miały zatem zastosowanie do spadków, które zostały otwarte z dniem 18 października 2015 r. Wskazać należy, że za datę otwarcia spadku uznaje się datę śmierci spadkodawcy.

Karolina Barałkiewicz-Sokal, radca prawny
Alicja Machała, aplikant radcowski

Treści dostarcza von Zanthier Kancelaria Prawnicza sp.k.

Oceń ten artykuł: