Szef Krajowej Administracji Skarbowej zmienił z urzędu kontrowersyjną interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 stycznia 2018 r., 0114-KDIP3-3.4011.530.2017.2.JK3, zgodnie z którą rodzic samotnie wychowujący dziecko traci preferencje przy rozliczaniu podatku dochodowego od osób fizycznych w sytuacji, gdy w opiece nad dzieckiem uczestniczy w ograniczonym zakresie drugi rodzic.
Stan faktyczny
Wnioskodawczyni zwróciła się o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej potwierdzającej prawo do rozliczenia podatku na preferencyjnych warunkach, określonych w art. 6 ust. 4 ustawy PIT. Zgodnie z przywołanym przepisem podatek rodzica samotnie wychowującego dziecko może być określony w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. W praktyce rodzic uzyskujący roczny dochód w wysokości przekraczającej próg podatkowy określony na poziomie 85 528 zł zachowuje w pewnym wymiarze prawo do opodatkowania swoich dochodów 18% stawką PIT.
W opisanym stanie faktycznym doszło do rozpadu związku małżeńskiego. O sposobie sprawowania opieki nad 9-letnim synem byłych małżonków rozstrzygnął sąd rodzinny, przyznając prawa rodzicielskie obojgu rodzicom, przy czym orzeczono, że dziecko ma zamieszkać z matką – Wnioskodawczynią. Matka jest osobą stanu wolnego. Ojciec pozostaje w stałej relacji z dzieckiem – dochodzi do regularnych spotkań, zgodnie z ustalonym harmonogramem, wspólnego spędzania świąt i wakacji. Ponadto ojciec dziecka płaci alimenty. Nie zmienia to faktu, że rzeczywisty ciężar opieki i wychowania spoczywa na matce, co jest prostą konsekwencją wspólnego mieszkania rodzica z dzieckiem. Codzienne potrzeby dziecka związane ze zdrowiem, wyżywieniem, edukacją, rozrywkami itp. zaspokajane są przez matkę. Przekładając stan faktyczny na obowiązujące regulacje ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawczyni wyszła z założenia, że spełnia kryteria określone w art. 6 ust. 4 ustawy PIT do uznania jej za osobę samotnie wychowującą dziecko, uprawnioną do korzystania z preferencyjnej metody rozliczenia podatku.
Innego zdania był Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W treści wydanej interpretacji Dyrektor KIS zaprezentował skrajnie zawężającą wykładnię spornego przepisu, zgodnie z którą jakiekolwiek wsparcie w wychowaniu dziecka przez drugiego rodzica pozbawia rodzica zamieszkującego z dzieckiem statusu „osoby samotnie wychowującej dziecko” w rozumieniu ustawy podatkowej. Według organu Krajowej Administracji Skarbowej okoliczność, iż dwie osoby wychowują to samo dziecko, wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dziecko samotnie, tym samym nie jest możliwe skorzystanie przez każdego z rodziców z tej korzystnej formy opodatkowania.
Reakcja post factum
Stanowisko zaprezentowane przez Dyrektora KIS spotkało się z powszechną krytyką środowiska prawniczego. Podnoszono, iż wykładnia art. 6 ust. 4 ustawy o PIT, zaprezentowana przez organ wydający interpretację, prowadzi do uznania, że przepis ten dotyczy wyłącznie przypadków, gdy jeden z rodziców nie płaci alimentów i całkowicie zaprzestał kontaktów z dzieckiem. Trudno przypuszczać, by intencją ustawodawcy było tak skrajne zawężenie kręgu adresatów ulgi podatkowej, tym bardziej że wcześniejsze spory podatników z fiskusem, prowadzone w analogicznych sprawach, rozstrzygane były na korzyść podatników. W wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. II FSK 573/15, naczelny Sad Administracyjny wskazał, że taka wykładnia przepisów jest nie do pogodzenia z polityką prorodzinną Państwa, mającą na celu wspieranie rodziców (w tym także samotnych) przy wychowywaniu dzieci. Sąd podkreślił, że rodziny niepełne zasługują na szczególną pomoc i wsparcie, co wynika wprost z art. 71 ust. 1 Konstytucji RP.
Podsumowanie
Konkludując, należy z aprobatą ocenić działanie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który zmienił z urzędu wydaną interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, stwierdzając jej nieprawidłowość. W interpretacji nr DPP7.8222.28.2018.OBQ z dnia 17 kwietnia 2018 r. Szef KAS stwierdził, że: „W sytuacji, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka”. W efekcie zaaprobowano stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym spełniała ona przesłanki do rozliczenia swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy PIT.
Omawiana indywidualna interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i jej moc ochronna rozciąga się wyłącznie na rozliczenia podatkowe Wnioskodawczyni. Tym niemniej można z ostrożnym optymizmem założyć, że stanowisko Szefa KAS podzielą podległe organa administracji skarbowej, wskutek czego liczba sporów z rodzicami sprawującymi opiekę naprzemienną nad dziećmi istotnie zmaleje. Szukanie oszczędności podatkowych przez fiskusa jest jego cechą immanentną, jednakże w tym przypadku źródło oszczędności zostało zidentyfikowane w sposób wysoce niefortunny.
Autor:
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku
oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców.
