Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar wypowiedział się na temat wprowadzonej od 28 grudnia 2020 r. narodowej kwarantanny, która niesie ze sobą kolejne ograniczenia dla społeczeństwa. Wcześniej skomentował ustanowienie całkowitego zakazu przemieszczania się obywateli w noc sylwestrową jako akt bezprawia legislacyjnego.
Opublikowane w nocy z 21 na 22 grudnia 2020 r. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2020, poz. 2316) pozwala na wychodzenie z domu w noc sylwestrową w godzinach od 19:00 do 6:00 tylko w dwóch przypadkach:
– w celach służbowych lub zawodowych albo działalności gospodarczej;
– zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego.
W wypowiedzi z 23 grudnia RPO wskazał, że art. 52 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje obywatelom wolność poruszania się, a tę wolność można ograniczyć jedynie w czasie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, którego nie wprowadzono. Ponadto organy publiczne muszą działać w granicach prawa, dlatego, jak podkreślił Rzecznik: „Całkowite ograniczenie konstytucyjnej wolności przemieszczania się bez właściwej podstawy ustawowej (§26 rozporządzenia Rady Ministrów z 21 grudnia 2020 r.) należy więc uznać za akt bezprawia legislacyjnego” (www.rpo.gov.pl).
Rzecznik negatywnie ocenił również brak zbieżności ogłaszanych publicznie przez rząd zmian z faktycznie publikowanymi aktami prawnymi. Konferencja prasowa z udziałem premiera, w której zapowiadano nowe obostrzenia dla społeczeństwa miała miejsce 4 listopada 2020 r., a rozporządzenie, które je wprowadziło zostało ogłoszone w Dzienniku Ustaw RP w nocy z 21 na 22 grudnia. Pomiędzy ustnymi zapowiedziami, a tymi ustanowionymi w rozporządzeniu są jednak rozbieżności, jak chociażby w postaci złagodzenia całkowitego zakazu przemieszczani się w sylwestra, a to zdaniem RPO wprowadza stan niepewności prawnej i otwiera drzwi do spekulacji co do granic zakazów i obostrzeń.
Wątpliwości powstają np. w zakresie podróży powrotnych do domu w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia. Obywatele mają realny problem z ich zaplanowaniem, a to powoduje naruszenie kolejnej konstytucyjnej zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Za zbyt daleko idący środek ochrony przed rozprzestrzenianiem się koronawirusa RPO uważa także nakazywanie pozostawania w domach wszystkim obywatelom, niezależnie od stanu zdrowia, miejsca zamieszkania, czy sytuacji życiowej. Ustawa o przeciwdziałaniu chorobom zakaźnym reguluje kwestie izolacji osób chorych i narażonych na zarażenie, a nie osób zdrowych.
Rzecznik wyraził swoje wątpliwości także w odniesieniu do zakazu samodzielnego przemieszczania się, bez opieki dorosłego, osób w wieku poniżej 16. roku życia w godzinach 8:00 – 16:00. Zakaz ten, zwłaszcza w trakcie trwania ferii zimowej, może utrudniać takim osobom załatwianie zwykłych spraw życiowych, co może negatywnie wpływać na ich stan psychiczny.
źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich
