Działalność człowieka powoduje ocieplenie klimatu w tempie niespotykanym od co najmniej 2000 lat. Stężenie CO2 jest najwyższe od 2 milionów lat. W nadchodzących dziesięcioleciach zmiany klimatyczne będą się nasilać we wszystkich regionach świata. Przy globalnym ociepleniu o 2°C ekstremalne upały z większym prawdopodobieństwem osiągną krytyczny próg tolerancji dla zdrowia. Ekstremalne zjawiska związane z poziomem mórz, które wcześniej występowały raz na 100 lat, do końca tego stulecia mogą zdarzać się co roku. To tylko niektóre ostrzeżenia płynące z najnowszego, bardzo wyczekiwanego raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC), opublikowanego w sierpniu 2021 r.
Alarm dla ludzkości
Międzyrządowy Zespół do spraw Zmian Klimatu (IPCC) jest organem ONZ zajmującym się oceną badań naukowych dotyczących zmian klimatycznych. Został ustanowiony przez Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) i Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) w 1988 r. w celu dostarczania przywódcom politycznym okresowych ocen naukowych dotyczących zmian klimatu, ich skutków i zagrożeń, jak również w celu przedstawienia strategii adaptacyjnych i łagodzących. W tym samym roku Zgromadzenie Ogólne ONZ poparło działania WMO i UNEP w zakresie wspólnego powołania IPCC. W jego skład wchodzi 195 państw członkowskich.
Sekretarz Generalny ONZ António Guterres powiedział, że raport grupy roboczej to nic innego jak „Kod czerwony dla ludzkości. Dzwony alarmowe są ogłuszające, a dowody niepodważalne”. Podkreślił, że uzgodniony na szczeblu międzynarodowym próg ocieplenia o 1,5 stopnia powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej w odniesieniu do globalnego ocieplenia jest niebezpiecznie blisko. Istnieje bezpośrednie ryzyko, że w najbliższym czasie osiągniemy poziom 1,5 stopnia. Jedynym sposobem, by zapobiec przekroczeniu tego progu, jest pilne zwiększenie naszych wysiłków. Dodał, że przed kluczową konferencją klimatyczną COP26 w Glasgow w listopadzie 2021, wszystkie narody – zwłaszcza zaawansowane gospodarki G20 – muszą przyłączyć się do koalicji na rzecz zerowej emisji netto i wzmocnić swoje działania dotyczące spowolnienia i odwrócenia globalnego ocieplenia.
Niespotykane dotąd zmiany
Zmiany klimatu wywołane działalnością człowieka już teraz wywołują wiele ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych w każdym regionie świata. Naukowcy obserwują również zmiany w całym systemie klimatycznym Ziemi: w atmosferze, oceanach, na krze lodowej i na lądzie. Wiele z tych zmian jest bezprecedensowych, niektóre z nich stale postępują, a niektóre – takie jak stały wzrost poziomu morza – są już nieodwracalne w perspektywie stu a nawet tysiącleci – ostrzega raport.
Jednak wciąż jest czas na ograniczenie zmian klimatycznych, twierdzą eksperci IPCC. Silna i trwała redukcja emisji dwutlenku węgla (CO2) i innych gazów cieplarnianych mogłaby szybko poprawić jakość powietrza, a w ciągu 20-30 lat temperatura na świecie mogłaby się ustabilizować.
Stężenie CO2 najwyższe od 2 milionów lat
W raporcie przygotowanym przez 234 naukowców z 66 krajów podkreślono, że wpływ człowieka powoduje ocieplenie klimatu w tempie niespotykanym od co najmniej 2 tysięcy lat. W 2019 roku atmosferyczne stężenie CO2 było wyższe niż kiedykolwiek od co najmniej 2 milionów lat, a stężenie metanu i podtlenku azotu było wyższe niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich 800 000 lat.
Globalna temperatura powierzchni Ziemi wzrastała szybciej od 1970 roku niż w jakimkolwiek innym 50-letnim okresie w ciągu przynajmniej ostatnich 2000 lat. Na przykład, temperatury na przestrzeni ostatniej dekady (2011-2020) przekraczają te z ostatniego wielowiekowego okresu ciepłego, około 6 500 lat temu. Tymczasem średni globalny poziom morza wzrastał szybciej od 1900 r. niż w jakimkolwiek poprzednim stuleciu w ciągu co najmniej ostatnich 3000 lat. Raport pokazuje, że emisje gazów cieplarnianych pochodzące z działalności człowieka są odpowiedzialne za około 1,1°C ocieplenia w latach 1850-1900, i stwierdza, że w ciągu najbliższych 20 lat globalna temperatura osiągnie lub przekroczy 1,5°C ocieplenia.
Nasilenie ekstremalnych zjawisk atmosferycznych
Naukowcy z IPCC ostrzegają, że globalne ocieplenie na poziomie 2°C zostanie przekroczone w XXI wieku. Jeśli w nadchodzących dekadach nie nastąpią szybkie i głębokie redukcje emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych, osiągnięcie celów porozumienia paryskiego z 2015 roku będzie poza zasięgiem. Naukowcy zwracają również uwagę na coraz silniejsze dowody na to, że na obserwowane zmiany w ekstremalnych zjawiskach, takich jak: fale upałów, obfite opady, susze i cyklony tropikalne, ma również działalność człowieka. Obejmuje to wzrost częstotliwości i intensywności ekstremalnych upałów, morskich fal upałów i obfitych opadów, susz w rolnictwie i susz ekologicznych w niektórych regionach, częstości występowania intensywnych cyklonów tropikalnych, a także zmniejszenie ilości arktycznego lodu morskiego, pokrywy śnieżnej i wiecznej zmarzliny.
Eksperci IPCC przewidują, że w nadchodzących dziesięcioleciach zmiany klimatyczne będą się nasilać we wszystkich regionach świata. Przy globalnym ociepleniu o 1,5°C nasilą się fale upałów, dłuższe ciepłe i krótsze zimne pory roku. Przy globalnym ociepleniu o 2°C ekstremalne upały z większym prawdopodobieństwem osiągną krytyczny próg tolerancji dla rolnictwa i zdrowia. Ale nie będzie to dotyczyło tylko temperatury. Na przykład zmiany klimatu nasilają naturalną produkcję wody. Powoduje to intensywniejsze opady deszczu i związane z nimi powodzie, jak również bardziej intensywne susze w wielu regionach.
Fale upałów i obniżony poziom tlenu
Ponadto w XXI wieku na obszarach przybrzeżnych będzie następował stały wzrost poziomu morza, co przyczyni się do częstszych i poważniejszych powodzi na obszarach nisko położonych oraz do erozji wybrzeża. Ekstremalne zjawiska związane z poziomem morza, które wcześniej występowały raz na 100 lat, do końca tego stulecia mogą zdarzać się co roku. Zmiany w oceanie, w tym ocieplenie, częstsze morskie fale upałów, zakwaszenie oceanu i obniżony poziom tlenu, wpływają zarówno na ekosystemy oceaniczne, jak i na ludzi, którzy od nich zależą, i będą postępować co najmniej przez resztę tego stulecia. Eksperci ostrzegają, że dla niektórych miast skutki zmian klimatycznych mogą być dotkliwe.
Trzeba reagować
„Ustabilizowanie klimatu będzie wymagało zdecydowanego, szybkiego i trwałego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz osiągnięcia zerowej emisji CO2 netto. Ograniczenie innych gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza metanu, może przynieść korzyści zarówno dla zdrowia, jak i dla klimatu” – podkreśla Panmao Zhai, współprzewodniczący I grupy roboczej IPCC. „Wielokrotne, niedawne katastrofy klimatyczne, w tym niszczycielskie powodzie w środkowych Chinach i zachodniej Europie, skupiły uwagę opinii publicznej jak nigdy dotąd” dodała Inger Andersen, dyrektor wykonawczy Programu Środowiskowego ONZ (UNEP). „Oprócz pilnej potrzeby łagodzenia skutków zmian klimatycznych, konieczne jest zwrócenie uwagi na adaptację do zmian klimatu, ponieważ negatywny trend w klimacie będzie trwał przez dziesięciolecia, a w niektórych przypadkach przez tysiące lat” – powiedział szef WMO, Peteri Taalas.
Źródło: ONZ, IPCC report: ‘Code red’ for human driven global heating, warns UN chief
Redakcja Portalu Skarbiec.biz
